Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΙΤΙΟΥ ΣΤΟ ΖΩΝΤΑΝΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

O Μητροπολίτης Κιτίου στο Ζωντανό Πεδίο του Αγώνα
Καταπολέμησης της Πείνας

(Μια βιωματική μαρτυρία του Κρίστη Χαράκη)

Ένα αφρικανικό ποίημα, παραφράζοντας το Ευαγγέλιο της Κρίσεως (Ματθ. 25), σε ένα σημείο λέγει:
«Πεινώ,
ενώ η γη μου παράγει καρπούς εξωτικούς
για το τραπέζι σου»

Στο γραφείο μου είναι μια αφίσα της UNICEF σε πορτραίτο ενός χαμογελαστού παιδιού της Ασίας αλλά και μια άλλη με ένα χαμογελαστό παιδί της Αφρικής! Όπως ακριβώς θα ήθελα να βλέπω χαμογελαστά τα παιδιά όλου του Κόσμου! Και στα δύο υπάρχει γραμμένο το ίδιο ερώτημα που θα έκανα και στο εγγονάκι μου: “What Would You Like to be When You Grow Up?”, και τα δύο απαντούν: “ALIVE”!

Εισαγωγικά προλεγόμενα

 

Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, στο φόντο της ανάμνησης είναι το “S.O.S. Αιθιοπία!…”! Μια άλλη τρανταχτή εικόνα της δεκαετίας του 1980. Ήταν μια εικόνα «κραυγής» από το σκελετωμένο παιδί της Αφρικής, ένας προπομπός του Άδη για τη γη μας. Τι και αν πέρασαν τρεις δεκαετίες! Η ίδια ντροπή σκιάζει ακόμη τον πολιτισμό της ανθρωπότητας: η πείνα! Και όσο αυτή η σκοτεινή πλευρά μαστίζει την ανθρωπιά μας αβασάνιστα, τόσο πιο πολύ χάνουμε το φως του Θεού από μέσα μας! Το παιδί μιας ιστορίας πείνας είναι το κατηγορώ μιας ιστορίας απανθρωπιάς. Σε αυτή την ιστορία είναι στείρα η ρητορεία των Ηνωμένων Εθνών και ευνουχισμένη η φαντασία του «φιλάνθρωπου» πλούτου στις χώρες του Βορρά. Ο πλούτος του Βορρά επιτρέπει συσσώρευση των επισιτιστικών αποθεμάτων, ενίοτε και καταστροφή τους για να μη διαταραχθεί η ισορροπία των τιμών, ενώ την ίδια στιγμή αφήνει την ένδεια και πείνα στον Νότο χωρίς να αφήνει πραγματική προσδοκία μιας έστω ελάχιστης ελπίδας. Για αυτό ο Χριστός ταύτισε το πρόσωπό του όχι με τον άφρονα πλούσιο αλλά με την εικόνα αυτού του πεινασμένου• το σκελετωμένο πρόσωπο από την πείνα δεν αποσυνθέτει την Θεία Εικόνα!

Οι πετάμενοι βολβοί του σκελετωμένου παιδικού προσώπου, το χορτασμένο από αέρα στομάχι, και εκείνο το χέρι από «πετσί με κόκαλα» που εφελκύεται με την παλάμη ανοικτή σαν αδειανό πιάτο, είναι η σύνθεση της άφωνης «κραυγής» του Χριστού στον πλανήτη μας. Και, η σκιά του πεινασμένου είναι ο σκοταδισμός του ίδιου του πολιτισμού μας, γιατί πολιτισμός που ανέχεται άνθρωπο να πεθαίνει από πείνα δεν διαθέτει ούτε το φως του Λόγου, ούτε το κεντρικό νόημα της Θείας Ευχαριστίας, «Επείνασα γαρ και εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψασα και εποτίσατέ με […] (1).
Αυτά άρχισαν να περνούν από τη σκέψη μου όταν μου ζητήθηκε να γράψω ένα σύντομο συμπαγές αφιέρωμα για το έργο του Μητροπολίτη Κιτίου Χρυσόστομου, αναφορικά με τον Σύνδεσμο Καταπολέμησης της Μάστιγας της Πείνας. Με συγκινησιακή μνημοσύνη επανεισάγεται το ψυχικό σθένος που αντλούσα από το μεγαλείο αγάπης και προσφοράς που αυτός σκόρπισε στις πέντε ηπείρους του πλανήτη μας!
Με το αφιέρωμα αυτό, δίνω μόνο μια μικρή γεύση στον αναγνώστη, μια σύντομη μαρτυρία βιωμάτων, γιατί είναι αδύνατο να καλύψει κανείς από μόνος του, με λίγες σελίδες, ένα τεράστιο σε μέγεθος έργο προσφοράς ενός ιεράρχη της εμβέλειας του Μητροπολίτη Χρυσόστομου. Το έργο του θα παραμένει πάντα μια ανοικτή «πρόκληση» στον ιστορικό ερευνητή της ανθρωπιάς του λαού μας! Με τρεις δεκαετίες στις επάλξεις του Παγκύπριου Συνδέσμου Καταπολέμησης της Μάστιγας της Πείνας ο Άγιος Κιτίου ήταν ο κατά πάντα συνδεσμικός κρίκος στις συντεταγμένες δράσεις όλων μας, για να γίνει η ιδέα σε πράξη και να καταπολεμηθεί η πείνα χωρίς περιορισμό! Κατάφερε να μας φέρνει συνεχώς χαμόγελα παιδιών, που κοιτάζουν από τις μακρινές τους χώρες στο μικρό μας νησί και ανακαλύπτουν τη «θεά ελπίδα»!

Η πρώτη γνωριμία

Το 1980, χρονιά που γνώρισα τον Μητροπολίτη Κιτίου κ.κ. Χρυσόστομο, ήμουν ο νέος διευθυντής στη Διανέλλειο Τεχνική Σχολή της Λάρνακας (2). Ήμουν και στην ηλικία νέος, με εκείνο το πνεύμα το ανήσυχο που κάθε νέος εκπαιδευτικός αισθάνεται για το έργο που του εμπιστεύεται η πολιτεία. Η λεπτομέρεια αυτή μολονότι δεν αγγίζει με κανένα τρόπο την ουσία αναφορικά με το τεράστιο έργο του Άγιου Κιτίου κατά τα σαραντάχρονα της αρχιερατικής διακονείας του, ωστόσο κατευθύνει να δούμε πιο καθαρά τη δράση του ξεχωριστού αυτού ιεράρχη ακριβολογώντας.
Όταν πρωτοαντίκρισα τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο στο σχολείο μου, δεν έβλεπα έναν απλό, καταδεκτικό και ευχάριστο ιεράρχη αλλά κοίταζα ένα μεγάλο άντρα με ικανότητα να δίνει νόημα στο «επικοινωνιακό πράττειν» των χριστιανικών αξιών σε ευρύτερους ορίζοντες από την πόλη του Ζήνωνα. Με την ευκαιρία της πρώτης του επίσκεψης, μας μίλησε, για την κοινωνική ευθύνη της Εκκλησίας, όπως ο ίδιος την οραματιζόταν, και για το ρόλο της παιδείας. «Μα ο Μητροπολίτης μας δεν είναι μόνο θεολόγος!», είπα αργότερα στον συνάδελφο του γυμνασιακού κύκλου, τον κ. Χριστόδουλο Βασιλείου• κι, αυτός μου απάντησε σχεδόν αμέσως, «είναι και μεγάλος ρήτορας, άνθρωπος με κάθε είδους μόρφωση!». Είχε το χάρισμα ενός Καπετάνιου! Χρησιμοποιώ αυτό τον συμβολικό παραλληλισμό και πιο κάτω γιατί, εκτός από το ότι αγαπώ πολύ την θάλασσα, αισθάνομαι ιδιαίτερη εκτίμηση στο μοντέλο που τιθασεύει τις φουρτούνες της. Το ανοικτό ευαίσθητο πνεύμα στοργής και αγάπης που κοίταζα, με τον τρόπο που αγκάλιαζε ο λόγος του τα προσφυγόπουλα της σχολής μου, ήταν ένα χάρισμα που αντανακλούσε τη μορφή μιας προσωποποιημένης δυναμικής χριστιανικών αξιών! Αυτό είναι ένα από τα κύρια γνωρίσματα του ανδρός. Ήταν ο άνθρωπος που θα μπορούσε να μεταφέρει τον Χριστό στις ψυχές μας, και να ευδοκιμήσει τον Χριστό ως ιδέα σε κάθε γωνιά της γης!

Ο Μητροπολίτης Κιτίου
στη Διανέλλειο Τεχνική Σχολή Λάρνακας, μαζί με τους Χριστόδουλο Βασιλείου (δεξιά) και τον Κρίστη Χαράκη (αριστερά), 1981

Ο Κιτίου Χρυσόστομος με τα ξεχωριστά γνωρίσματά του, είχε όλα τα εχέγγυα ενός πραγματικού «Καπετάνιου Αγάπης». Ήταν εξ αρχής ο άνθρωπος που μπορούσε με προβληματισμό να κρατά τιμόνι ευδόκιμα για να ευδοκιμήσει η ιδέα της προσφοράς στον όπου γης άνθρωπο. Δανείζομαι λίγα σκόρπια δικά του χαρακτηριστικά ερωτήματα, από μια επιστολή που μου έστειλε το 1984, για να γνωρίσει κανείς το μέγεθος του στοχασμού του, «[..] Ο άνθρωπος μπροστά στην τραγωδία του κόσμου, την αποστασία του, την αλλοτρίωσή του από το κακό και την αμαρτία […]/ Να ήταν αυτές οι περιπέτειές του να τον βοηθήσουν, ξεκινώντας από τον ίδιο τον εαυτό του, να αλλάξει τον κόσμο, να τον μεταμορφώσει, για να πάψει το κακό να τυραννά τον άνθρωπο κι η ανθρωπιά, η ανευθυνότητα και το συμφέρον να το χαρακτηρίζει;/ Να ήταν να εξαλείφετο η πείνα, η εκμετάλλευση, ο πόλεμος από τον πλανήτη μας;/ Πώς όμως;/ Αν γινόμαστε περισσότερο άνθρωποι, αν γεμίζαμε τη ζωή μας με το θεό. Μονάχα τότε! …»(3).

Ένα θεατρικό που σύνδεσε μια φιλία και δράση 32 χρόνων

«Αλίμονο άνθρωποι!
Πόσος θεός έμεινε μέσα μας όταν στο Έτος του Παιδιού
χάθηκαν από πείνα 12 εκατομμύρια νεογέννητα;
Θα κάνουμε τι εμείς;»(4)

 

 

Έβλεπα τον Σύνδεσμό μας από τη γένεσή του (1981) να μοιάζει με ένα φαντασμαγορικό σκάφος ελπίδας, με ταξιδευτή την ταπεινή ανθρωπιά του κόσμου μας, του κόσμου της Κύπρου. Αναζητούσα το «ποιητικό ταξίδι» που θα μπορούσε να μεταφέρει την κουλτούρα μας σε προσφορά. Γι’ αυτό, εκείνο το πρώτο «καρφί», ο στίχος που ένωνε τις ενώσεις για να κατασκευαστεί το σκαρί του «σκάφους», του θεατρικού που έμελε να αγκαλιάσει με ενσυναίσθηση τον πόνο για τον όπου γης άνθρωπο, ήταν ένα αναβάπτισμα ζωής για μένα αλλά και ένα προοίμιο ενός αποφασιστικού «μανιφέστου» πνευματικών ανθρώπων, με συνδεσμικό σκοπό τη δράση για την καταπολέμηση της πείνας χωρίς περιορισμό (5). Έγραφα για ένα ταξίδι στοχασμού και αναζήτησης της παγκόσμιας Ιθάκης, αυτή η σκέψη, αυτή η ιδέα ήταν το ό,τι καλύτερο μνημόσυνο για τη μητέρα μου που πρόσφατα τότε είχα χάσει• την βρήκα όμως ζωντανή στον στοχασμό, «σε κάθε μάνα της γης μας», και στην Παναγιά!… Από εδώ ξεκίνησε το πρώτο ερέθισμα του πρώτου μου θεατρικού• το «Μάνα, μάνα-γη» (6) έμελλε να δρομολογήσει, με την ουσιαστική ώθηση του Μητροπολίτη Κιτίου Χρυσόστομου, τη γένεση του Παγκύπριου Συνδέσμου Καταπολέμησης της Μάστιγας της Πείνας.
O Άγιος Κιτίου περιγράφοντας με αδρές γραμμές αυτό το ξεκίνημα, ήθελε να καταγραφεί ένα πρώτο ιστορικό πρακτικό (7). Ένοιωσα συγκίνηση από τον λόγο του, όταν καλωσορίζοντας τους συνέδρους του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου μίλησε για μένα• ήθελε εξ αρχής να καταγράψει με σαφήνεια το «σε ποιον ανήκει αυτή η πρωτοβουλία». Και, σήμερα με ταπεινοφροσύνη τον ευχαριστώ! Προσθέτω, όμως, ότι, η ταύτιση του ονόματός μου με τη γένεση του Συνδέσμου, αποκρύπτει μια ακόμη αλήθεια. Γιατί, την κάθε έμπνευση πρέπει να τη δει κανείς ως μια εξαρτημένη μεταβλητή μιας – θα έλεγα – θεμελιώδους πραγματικής αρχής που ισχύει στον κόσμο της δημιουργίας, η όποια συνδεσμικά περιλαμβάνει το ζωντανό περιβάλλον που εκκολάπτονται ιδέες. Αυτή την αρχή ονομάζω: «η έμπνευση της εμπνεύσεως»! Την ανακαλύπτει κανείς μόνο με ταπεινοφροσύνη, μέσα στο προσωποποιημένο «λαμπάδιασμα» του περιβάλλοντος που ζει!
Στη συγκεκριμένη περίπτωση του «Μάνα, μάνα-γη», η μνήμη με οδηγεί στην ανάμνηση της μητέρας μου! Στις δραματικές εικόνες του πεινασμένου παιδιού! Με οδηγεί επίσης στα προσφυγόπουλα της σχολής μου! Αλλά, μου ανατροφοδοτεί μια ιστορία επίσης κινητικότητας ενός εξαίρετου τότε συναδέλφου διευθυντή του γυμνασιακού κύκλου, ο οποίος, μαζί με τους καθηγητές μας, ήταν δίπλα μου για να στηθεί το θεατρικό στη σκηνή!
Και, στη συγκεκριμένη περίπτωση συνδεσμικός κρίκος έμπνευσης και ίδρυσης του Παγκύπριου Συνδέσμου Καταπολέμησης της Μάστιγας της Πείνας, ήταν μια μορφή μέθεξης με το Μητροπολίτη Κιτίου Χρυσόστομο, οποίος «αμ΄ έπος αμ΄ έργον» αγκάλιασε με την στοργή του τον ίδιο τον στοχασμό !
Γράφει ο Μητροπολίτης Κιτίου για το Μάνα, μάνα-γη, «[…] Εκείνο που μας κάμνει ξεχωριστή εντύπωση και προκαλεί την ιδιαίτερη εκτίμησή μας είναι η ταύτιση της μάνας γης, της ματοβαμμένης από τα τόσα δεινά της, με το δράμα των εκατομμυρίων παιδιών του κόσμου, που πεινασμένα βλέπουν να προσεγγίζει το αδυσώπητο τέλος τους και ρωτούν με πικρό παράπονο στα χείλη: «Γιατί άραγε χάθηκε ο οίκτος απ’ τη γη;». Ο άνθρωπος, και στην προκείμενη περίπτωση τα παιδιά, καρφωμένα στον Καύκασο μιας αδυσώπητης μοίρας, καρτερούν τον σωτήρα, τον ελευθερωτή, που θα τον απαλλάξει απ’ το μαρτύριο της πείνας […]» (8).
Αλλά, και κατά την τελετή επίδοσης της πρώτης χρηματικής βοήθειας στη UNICEF (9), με κριτική σκέψη αναπτύσσει στον Χαιρετισμό του, όχι μόνο για τη σημασία της έκδοσης και της θεατρικής παράστασης του «Μάνα, μάνα-γη» αλλά και ιδιαίτερα για την εμπλοκή παιδιών που μεταφέρουν διδακτικά μηνύματα ανθρωπιάς στους μεγάλους, κάτι που οι μαθητές της Διανελλείου κατάφεραν ως γνήσιοι αγνοί ερμηνευτές και κατασυγκίνησαν – όπως είπε – το όλο ακροατήριο. Σε αυτή την πρώτη του ομιλία, ως Πρόεδρος του νεοσυσταθέντος τότε Συνδέσμου μας, αφήνει επίσης και το στίγμα του φορτισμένου δικού του συναισθηματικού κόσμου, γι’ αυτό επιτρέψτε μου να δανειστώ τρεις περιγραφικές «εικόνες» προβληματισμού από τα δικά του λόγια:
– Πρώτη εικόνα, «[…] Κι ενώ ζούμε σήμερα την αποθέωση της τεχνολογίας και της μηχανής στις πλούσιες αναπτυγμένες χώρες, ζούμε ταυτόχρονα και βλέπουμε την αποθέωση της φτώχειας, της μιζέριας και της πείνας που ταυτίζει τις φτωχές και αναπτυγμένες χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής….»(10) .

– Δεύτερη εικόνα (για τα παιδιά), «Τα πιο τραγικά θύματα είναι τα μικρά παιδιά, τα οποία προτού καλά-καλά προλάβουν να δουν το φως του ήλιου από την κούνια τους – αν έχουν κούνια και τόπο ν’ ακουμπήσουν την κεφαλή τους – γεύονται έντονα την αδικία, την κακία, το μίσος, την ελεεινότητα , το θάνατο. […]» Και, απεικονίζει την ανθρώπινη τραγωδία με τη συναρπαστική τότε πληροφόρηση που συγκλόνισε τον πλανήτη μας, «Γεννήθηκε το 1979 το «διεθνές» παιδί. Μα πέθανε κι αυτό πριν κλείσει τον πρώτο χρόνο της ζωής του, μαζί με άλλα 12 εκατομμύρια αδελφάκια του. Αιτία του θανάτου τους: η πείνα και οι συνέπειές της […]»(11).
– Και, η Τρίτη εικόνα, (που φέρνει σε αντιπαράθεση τον σύγχρονο σατανά του ανταγωνισμού οπλικών συστημάτων με τον θεό που έχουμε μέσα μας), «Πιο πολύ αντικρίσαμε την αδιαφορία και την απάθεια των «πολιτισμένων» μπροστά σε αυτή τη δυστυχία […]». Και, συμπληρώνει, «[…] Από τη μια ο ανταγωνιστικός στίβος για να κατασκευαστεί το ακόμη πιο δυνατό και καταστροφικό όπλο για την ανθρώπινη ύπαρξη, κι από την άλλη το σκελετωμένο παιδί με το πρησμένο στομάχι, με την παλάμη γυρισμένη προς την ανθρωπότητα να παίρνει το σχήμα του γυμνού πιάτου. Να ζητά μια χούφτα ρύζι επιβίωσης. Καρφωμένα τόσα παιδιά πάνω στον Καύκασο της ίδιας τους της πατρίδας, σαν άλλοι προμηθείς καρτερούν με προσμονή πολλή τον Σωτήρα, τον ελευθερωτή, που θα απαλλάξει από το μαρτύριο, το ανυπόφορο της πείνας».
Με ανάμιχτα αισθήματα διάβασα τέλος για το μέγεθος φιλίας και εκτίμησης που έτρεφε για το πρόσωπό μου η επιστολή του Άγιου Κιτίου, όταν πήρα μετάθεση από τη Λάρνακα στη Λεμεσό, «[…] Φεύγετε σ’ άλλη πόλη, σ’ άλλη θέση, μ’ αφήνετε πίσω σας τον «Σύνδεσμο Καταπολέμησης της Μάστιγας της Πείνας» και το έργο σας «Μάνα, μάνα-γη», που θα θυμίζουν εξόν απ’ τάλλα, το πέρασμά σας απ’ την πόλη τούτη των ιστορικών παραδόσεων και των ευγενικών προσδοκιών, στην ολοκλήρωση των όποιων θα μπορούσατε να συμβάλετε σπουδαία […]» (12).
– Πώς μπορεί κανείς να εγκαταλείψει ένα τέτοιο ιεράρχη, τέτοιους σκοπούς, απλώς, με μια μετάθεση; Πώς μπορεί ένας στοχαστής να μη διαγνώσει τη μεγάλη προσδοκία του, που άρχισε από ένα υπέροχο στόχο: να καταπολεμηθεί η πείνα χωρίς περιορισμό; Η αποφασιστικότητα του Μητροπολίτη Κιτίου, να θέσει ως σκοπό ζωής τον πόλεμο ενάντια στην πείνα, έκανε τη λέξη «πόλεμος» να ηχεί τόσο ωραία! Ποιος πνευματικός άνθρωπος θα εγκατέλειπε μια τέτοια «κιβωτό»; Και, η μετάθεση μου δεν αποτέλεσε έτσι ανατρεπτικό παράγοντα να νοιώσω τη χαρά της φιλίας και δράσης που για 32 χρόνια γινόταν πιο ισχυρή!
Σκάφος χωρίς τον σωστό καπετάνιο δεν πλέει

«Αφήστε το πνεύμα σας να αναζητήσει την ανάταση,
πάνω από τα ταπεινά και τα γήινα,
πέρα από τα πρόσκαιρα και τα εφήμερα […]•
στείλτε έμπρακτα μηνύματα αγάπης και συμπόνιας,
μηνύματα βαθειά, κοινωνικά, ανθρώπινα
προς τους πεινασμένους όλου του κόσμου» (13).

ΚΙΤΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ (αφορισμός)

Με ιδιαίτερη συγκίνηση γράφω αυτές τις γραμμές στα σαραντάχρονα της αρχιερατικής διακονείας του Μητροπολίτη Κιτίου, αναπολώντας μαρτυρίες τριάντα δύο χρόνων με τον ιεράρχη στο πηδάλιο του Συνδέσμου Καταπολέμησης της Μάστιγας της Πείνας. Ένα όραμα μπήκε στην πράξη! Για ένα τρίτο του αιώνα ζωής του Συνδέσμου αποδεικνύεται ο δυναμικός Καπετάνιος, ο σωστός πρέσβης αγάπης μιας ευρύτερης αποστολής που αγγίζει τα νερά της Ιθάκης των πέντε ηπείρων, δίνοντας στοργή και ελπίδα στον όπου γης άνθρωπο που συναντά• και, ο Σύνδεσμος, τον οποίο επάξια από τότε προΐσταται, παραμένει το σκάφος της αγάπης μας, η προσωποποιημένη κιβωτός της προσφοράς του λαού μας. Κοινό συνδεσμικό σημείο της ιστορίας του ιερωμένου με την ιστορία του Συνδέσμου, αισθάνομαι να πω αυθόρμητα, και με στοχαστική ευαισθησία, ότι είναι «η τόσο ανθρώπινη έκφραση της αντικειμενικής ευτυχίας που κατά πάντα αντανακλά το πρόσωπό του ιεράρχη, αλλά και μεταφέρεται στους συνεργάτες του κρατώντας το πηδάλιο δράσης του Συνδέσμου». Ως ο πρώτος αντιπρόεδρος, έζησα το ανθρωποκεντρικό του γνώρισμα, που μεταποιούσε σε δράση την ιδέα. Μετάτρεψε τον Σύνδεσμο από τη γένεσή του σε ένα ορμητήριο δραστηριοτήτων, μιας ασταμάτητης συνεχούς προσφοράς στον όπου γης άνθρωπο χωρίς περιορισμό φυλής ή θρησκείας.
Χωρίς την σοφία, την αγάπη και την αρετή ενός σωστού καθοδηγητή αλλά και διοικητικού διαχειριστή η επίτευξη των σκοπών του Συνδέσμου που ονειρεύτηκα δεν θα ήταν πιστεύω ποτέ εφικτή (14). Ένας σοφός «δάσκαλος ζωής» μπήκε στη ζωή μας, και με τη σοφία του έδινε ζωή! Αναπολώντας το έργο της πορείας του Συνδέσμου σε σχέση με τις συγκυρίες που φόρτωναν την ιδιαίτερή μας πατρίδα, κατέληξα σε ένα συμπέρασμα: χρειαζόταν ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος, η δυναμική του εμβέλεια για να αποκτήσει σάρκα και οστά η ιδέα «αντικειμενική ευτυχία», και να μετουσιωθεί αυτή σε πράξη ενεργοποίησης των ανθρώπινων συγκινησιακών συναισθημάτων για όλο το σύνολο των μελών μας. Νιώθαμε όλοι ευτυχισμένοι, γράφοντας μια ιστορία κίνησης της ζωής, μια “historia magistra vitae” της ευτυχίας που την αποκτά κανείς μόνο αν νιώσει με δάκρυ τη χαρά μέσω της προσφοράς ευτυχίας στον άλλο, τον όπου γης πλησίον (15). Αυτό ως έμπρακτο μήνυμα βιώνει σε όλους κάθε φορά που ο «Καπετάνιος» ελλιμενίζει το «Σκάφος» μας, για να μεταφέρει το προϊόν της αγάπης και της ελπίδας ζωής σε εκατοντάδες, χιλιάδες οικογένειες και παιδιά στις χώρες κυρίως της Αφρικής!

 

Η αντικειμενική ευτυχία σε μια πλήρη μετουσίωση,
όπως την βλέπω στα χαμογελά παιδιών και αρχιερέα.

Και, το «σκάφος» συνεχίζει τον πλουν για ένα επόμενο «λιμάνι», και μετά για ένα άλλο, σε ένα ταξίδι χωρίς τελειωμό!…

Από τον Λόγο στην πράξη
«κλεμμένο είναι το φαί που τρώμε
αν ξέρουμε ότι εκείνη τη στιγμή ο άλλος πεινά
και δεν έχει ένα κομμάτι ψωμί
για να επιβιώσει σε αυτό τον κόσμο»
Αγ. ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ

Ο πλανήτης μας φιλοξενεί δύο αντιφατικές καταστάσεις: την πείνα, αρρώστια και τον θάνατο για τους πολλούς στη μια όψη, και την άνεση, υπερκατανάλωση, πολυτέλεια για τους λίγους στην άλλη. Ο Κιτίου Χρυσόστομος με το δυναμικό πνεύμα πραγματικού πρέσβη καλής θέλησης στο σταυροδρόμι των τριών ηπείρων, που βρίσκεται το νησί μας, δεν ζητά απλώς αλλά «διεκδικεί» πόρους για να υλοποιηθούν οι στόχοι που τέθηκαν. Αφυπνίζει τον άνθρωπο – πλούσιο ή φτωχό – για να ανακαλύψει τον Χριστό που έχει μέσα του, όπως ταιριάζει σε ένα ιερωμένο. Με ευλάβεια καλλιεργεί το κοινωνικό σύνολο να μεθέξει την χαρά και σοφία της προσφοράς! Καταφέρνει να κάνει τον φτωχό πάμπλουτο συναισθημάτων, με τον οβολό που διαθέτει για τον συνάνθρωπό του• καταφέρνει και ελευθερώνει τον πλούσιο από τη ματαιοδοξία του. Αφυπνίζει τον άνθρωπο παραφράζοντας παραβολές από το Ευαγγέλιο ως τρόπο της σύγχρονης ζωής, για να μην περνά το ψευδο- αυτοκαθησυχαστικό του άφρονος πλουσίου, το «αναπαύσου, φάγε, πίε, ευφραίνου» (16) αλλά ο πλούτος συναισθημάτων, που είναι από μόνος του τροφή της ευτυχίας!
– Μήπως υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από το να δίνει κανείς τροφή στον πεινασμένο, νερό στον διψασμένο, τη μόρφωση και την αγάπη στο όπου γης παιδί; Ή μήπως είναι πραγματική η ευτυχία να αποθηκεύει ο άνθρωπος αγαθά που θα μπορούσαν να σώσουν αλλά και να αναβαπτίσουν ζωές; Αυτά τα ερωτήματα πνευματικότητας είναι διάχυτα όταν κανείς συνεργάζεται με τον πρόεδρο καταπολέμησης της πείνας, τον Μητροπολίτη Κιτίου Χρυσόστομο• αυτά τα υπογραμμίζω για να καταλάβει κανείς την εμβέλεια ενός ευλογημένου έργου!
Ο χώρος με περιορίζει να περιγράψω την ασταμάτητη προσπάθεια του αρχιερέα, όταν καλλιεργούσε με τις συμπεριφορές του την ευθύνη στον άνθρωπο για ανθρωπιά. Αναφέρομαι έτσι τηλεγραφικά. Μετέτρεψε τα ετήσια φιλανθρωπικά δείπνα σε μυσταγωγίες προσφοράς εισφορών για το «πεινασμένο παιδί του κόσμου», «Προσπαθούμε να είμαστε ευαίσθητοι δέκτες, ιδιαίτερα για τα πεινασμένα παιδιά του κόσμου και κάνουμε ό,τι μπορούμε για ν’ αφουγκραζόμαστε τις κραυγές τους και ν’ ανταποκρινόμαστε στις προσευχές τους» (17). Βλέπουμε παντού το προσωπικό του στίγμα σε εκστρατείες, που προάγουν αυτό τον ξεχωριστό πολιτισμό στην Κύπρο και στη μακρινή κυρίως Αφρική (18). Στην Κύπρο κατεύθυνε δραστηριότητες που ευαισθητοποιούν τον άνθρωπο κάθε ηλικίας, όπως είναι η ανάπτυξη μαθητικών ομίλων, η διοργάνωση παραστάσεων, εκθέσεων τέχνης και βιβλίων, εράνων, κοινωνικών εκδηλώσεων κ.α., όπου ο στόχος συλλογή χρημάτων για το σκοπό να πολεμηθεί η πείνα, συνδέθηκε με την κουλτούρα του νησιού! Από τη φύση της η προσφορά στον άνθρωπο είναι πολιτισμός! Και, το ταξίδι στην «παγκόσμια Ιθάκη», με αποστολές χρημάτων, τροφίμων, φαρμάκων, εκπαιδευτικού υλικού, ρουχισμού αλλά και ιατρικών επισκέψεων σε καταυλισμούς παιδιών και προσφύγων είναι η ζωντανή μαρτυρία της διάστασης αυτού του υπέροχου πολιτισμού!
Επιγραμματικά, η προσφορά αυτή φωτογραφίζεται με (α) υιοθεσίες και βαφτίσεις παιδιών στην Αφρική και αλλού από οικογένειες της Κύπρου, (β) κατασκευή και συντήρηση ορφανοτροφείων, νοσοκομείων, μικρών κλινικών σε κοινότητες, σχολείων και νηπιαγωγείων και υδραγωγείων σε κοινότητες της Αφρικής (γ) αποστολή κλιμακίων γιατρών στην Αφρική, και (δ) βοήθεια σε σεισμόπληκτους, αλλά και σε παθόντες από ποικίλες μορφές θεομηνιών (τσουνάμι, ανομβρία, πλημμύρες κλπ.) σε ολόκληρο τον κόσμο (19).

Σε ορφανοτροφείο,
με κλιμάκιο γιατρών στην Τανζανία…

Η χαρά της ευλογίας! (αποστολή Αιθιοπία)

Σε ουρά για εμβολιασμό

Καλλιτεχνική σύνθεση•
Θεματική: τα “fractals” της Αφρικής!
«Σπίτι» για τους άλλους!

Παιδιά ψάχνουν στα σκουπίδια, και περνά το λεωφορείο

 
Επίμετρο

«Θα με ρωτήσετε ίσως.
Μα καλά, εμείς εδώ ένας τόσο μικρός λαός,
μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα της πείνας;

 

(20)

 

Να σώσουμε εμείς τόσα εκατομμύρια ανθρώπους
που πεθαίνουν από πείνα δεν μπορούμε.
Μπορούμε όμως να σώσουμε την ανθρωπιά μας!»

ΚΙΤΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
(Από ομιλία σε εκστρατεία ευαισθητοποίησης των μαθητών
για την πείνα που μαστίζει την ανθρωπότητα)

Η οικονομική κρίση ταρακουνά σήμερα τον λαό μας. Και, κατά γενικό κανόνα η κοινωνιολογική διάσταση του φαινομένου δεν περιορίζεται σε ερμηνείες οικονομικών κριτηρίων, αλλά διερευνά και κρίσεις πνευματικών αξιών• η κρίση που οδηγεί στη στέρηση βασικών αναγκών, που εκφράζει η πείνα, οδηγεί από την οργή του «γιατί», στην απόγνωση της απελπισίας, στην κατάθλιψη του «πού άραγε να βρίσκεται ο Θεός», και στον θάνατο της ανθρωπιάς μας.
Βιώνουμε αυτές τις κρίσεις στην καθημερινότητα με τον λαό μας φτωχότερο, που περνά μέσα από ανείπωτες συμπληγάδες. Αντιστέκεται, όμως, η πνευματική κριτική σκέψη που αποτελεί την εσωτερική του δύναμη, αυτό το ξεχωριστό γνώρισμα της κουλτούρας μας!
Βιώνουμε έτσι ιδιαίτερες μαρτυρίες από την αλληλεγγύη των φιλάνθρωπων συναισθημάτων του λαού μας μέσα στις γειτονιές μας• αλλά, και τον πλούτο των συναισθημάτων αυτού του λαού που ακαταμέτρητος, ακόμη και με αυτή την τρομερή οικονομική κρίση, προσεγγίζει τα λιμοκτονούντα παιδιά του κόσμου μας!

(1) Κατά Ματθαίο 25, 34-36, βλ. επίσης Ιακ., 2, 15-16 και 1,27. .

(2) Η Διανέλλειος Τεχνική Σχολή Λάρνακας λειτουργούσε την περίοδο αυτή απέναντι στην Ιερά Μητρόπολη Κιτίου
.
(3) Βλ. επιστολή του Μητροπολίτη Χρυσόστομου της 26ης Ιανουαρίου 1984, που μου έστειλε για το έργο μου: «ο Σκηνοθέτης» (εκδ. 1983). Επισημαίνεται η ιδιαίτερη διαλεκτική έκφραση προβληματισμού και δέους ενός αρχιερέα που αισθάνεται ευθύνη αποστολής. Είναι αξιοσημείωτο ότι στη συγκεκριμένη αυτή χρονιά η μικρή Κύπρος, με τις πολλαπλές εκδηλώσεις του Συνδέσμου για την Καταπολέμηση της Μάστιγας της Πείνας, πήρε κατά αναλογία πληθυσμού μια παγκόσμια πρωτιά σε προσφορά στη UNICEF.

(4) Από το βιβλίο Μάνα, μάνα-γη, του Κρίστη Χαράκη, εκδ. polykolor, Κύπρος 1981., σελ. 35. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη της μητέρας του συγγραφέα, Έλις. Επισημαίνεται ότι ακολούθησε μια δεύτερη έκδοση το 1994, με ειδικό αφιέρωμα στην αείμνηστη Τασούλα Βαβλίτου Μήτσα η οποία μελοποίησε δύο τραγούδια του έργου, το «Μητέρα» και το «Μάνα Κύπρια».

(5) Τη Συστατική Πράξη του Καταστατικού για ίδρυση και εγγραφή Σωματείου με την επωνυμία «Παγκύπριος Σύνδεσμος για την καταπολέμηση της Μάστιγας της Πείνας, με σκοπό την καταπολέμηση της πείνας γενικά χωρίς περιορισμό, υπογράφουν οι Μητροπολίτης Κιτίου Χρυσόστομος, ο διευθυντής του γυμνασιακού κύκλου της Διανελλείου Χριστόδουλος Βασιλείου, ο δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου Γεώργιος Πικής, ο λυκειάρχης Θεοδόσης Νικολάου, ο εκπαιδευτικός Μηνάς Χατζηκώστας, η λογοτέχνης Νάγια Ρούσου, ο λογοτέχνης Φοίβος Σταυρίδης, η ποιήτρια Ναδίνα Δημητρίου, ο εκπαιδευτικός Κώστας Κατσώνης, ο φιλόλογος Λοϊζος Λοϊζου, και ο γράφων Κρίστης Χαράκης, διευθυντής της Διανελλείου Τεχνικής Σχολής Λάρνακας

(6) Το «Μάνα, μάνα-γη» είναι ένα τρίπρακτο θεατρικό σε μορφή ορατορίου. Η πρώτη εικόνα εστιάζεται στο αναντικατάστατο της μορφής της μητέρας• η Μάνα, «από τις πολλές τις μάνες που μας γέμισαν», χτίζει Πατρίδα, και θεμελιώνει τη η Γη μας. Η δεύτερη εικόνα διαδραματίζεται από το «συν», με την ανοικοδόμηση της κυπριακής πολιτείας, στο «πλην» με την τραγωδία από το δίπτυχο: πραξικόπημα-εισβολή, τη Μάνα του αγνοούμενου, του «δεν ξεχνώ». Η τρίτη είναι ένα σύμπλεγμα συγχρονίας-διαχρονίας, εικόνα στοχασμού που εμπλέκει την τραγωδία της Μάνας με την καταπολέμηση της πείνας (σκηνικό η Αφρική) και με την εξέγερση ενάντια σε δικτατορίες (σκηνικό η Λατινική Αμερική). Το έργο παίχτηκε το 1981 στη Λάρνακα και στη Λεμεσό, και το 1994 στη Λεμεσό, την Αθήνα και την Πάτρα, στο πλαίσιο των Γ΄ Πανελληνίων Αγώνων Μαθητικού Θεάτρου, όπου και πήρε το Ειδικό Βραβείο πρωτοτυπίας από τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία σε συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης – Κάρολος Κουν.

(7) Βλ. Πράξη 1η του Διοικητικού Συμβουλίου Καταπολέμησης της Μάστιγας της Πείνας, Τρίτη 6 Απριλίου, 1982.

(8) Βλ. Πρόλογο του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Κιτίου Χρυσόστομο, στο «Μάνα, μάνα-γη» ο.π.π., σελ. 9.

(9) Επισημαίνεται ότι το καθαρό προϊόν από τις πωλήσεις του «Μάνα, μάνα-γη» όσο και τα έσοδα από τις θεατρικές παραστάσεις στη Λάρνακα και Λεμεσό, τριών χιλιάδων τετρακοσίων λιρών (3 400 λ. Κύπρου), διατέθηκε για τους σκοπούς ίδρυσης του Συνδέσμου, κάτι που αποτέλεσε και την πρώτη κυπριακή προσφορά προς τη UNICEF (25 Μαΐου 1982). Ένα μήνα μετά ακολούθησε μια νέα προσφορά με άλλες χίλιες λίρες Κύπρου από την ίδια πηγή. Η δραστηριοποίηση του Συνδέσμου με την τεράστια εθελοντική προσφορά των μελών, υπό την Προεδρία του Μητροπολίτη Κιτίου, κατάφερε να προσφέρει μέχρι το 2012 σε χώρες που μαστίζονται από την πείνα πέραν του ποσού των έξι και ήμισυ εκατομμυρίων δολαρίων Αμερικής [Βλ. Ανδρούλα Πασχαλίδου, Ιστορικό Ίδρυσης και Λειτουργίας του Συνδέσμου, ΙΓ Ετήσιο Φιλανθρωπικό Δείπνο, Τρίτη 3 Μαΐου, 2011].

(10)Αποσπάσματα από τον Χαιρετισμό του Μητροπολίτη Κιτίου Χρυσοστόμου κατά την τελετή επίδοσης της πρώτης κυπριακής βοήθειας σε εκπροσώπους της UNICEF για την καταπολέμηση της μάστιγας της πείνας, που έγινε στο θέατρο της Διανέλλειου Τεχνικής Σχολής Λάρνακας στις 25 Μαΐου 1982. Η επίδοση του πρώτου ποσού εισφοράς δόθηκε συμβολικά από μια προσφυγοπούλα μαθήτρια της Διανελλείου στον εκπρόσωπο της UNICEF. Επισημαίνεται ότι ο Μητροπολίτης σε άλλο απόσπασμα της ίδιας ομιλίας εναγκαλίζεται το παιδί της Κύπρου, που «και αυτό γεύτηκε – όπως εμφαντικά τονίζει – την πείνα, και τη δίψα, κι ένοιωσε τη στέρηση, την αθλιότητα, το μίσος και την κακία στην ίδια του την πατρίδα !..».

(11) Το 1979 ήταν έτος παιδιού. Οι στατιστικές μιλούσαν ότι σε αυτή τη χρονιά γεννήθηκαν 122 εκατομμύρια παιδιά, όπου 10% από αυτά πέθαναν από πείνα. Στις χώρες που μαστίζονταν από την πείνα και τις αρρώστιες, η βρεφική θνησιμότητα ήταν σε υψηλότερο ποσοστό μεταξύ 20%-50%.

(12) Απόσπασμα από επιστολή του Μητροπολίτη Κιτίου της 11ης Σεπτεμβρίου, 1981.

(14) Βλ. Απόσπασμα από ομιλία του Μητροπολίτη Κιτίου σε μαθητές της Λάρνακας (1982).

(13) Ο Μητροπολίτης Κιτίου πέρα από τις ευαισθησίες ενός ιεράρχη για τις πράξεις του Συνδέσμου, είναι και ένας επιμελημένος διαχειριστής του έργου, που πάντα επεδίωκε τη διασφάλιση των αποστολών: με έλεγχο, συντονισμό και επικοινωνιακή ανατροφοδότηση ότι «η αποστολή βοήθειας φτάνει εκεί που πρέπει».

(14) Για την αφοσίωση του μεγάλου ιεράρχη στο έργο καταπολέμησης της πείνας αλλά και του κοινωνικού αποκλεισμού, η Κυπριακή Δημοκρατία τίμησε τον Μητροπολίτη Κιτίου το 2010 ως έναν εθνικό πρεσβευτή στην Κύπρο, που εργάζεται ενάντια στην φτώχεια.

(15) Βλ. Λκ. 12,19.

(16)Βλ. χαρακτηριστικό απόσπασμα στον Χαιρετισμό του Μητροπολίτη στο ΙΓ Ετήσιο Φιλανθρωπικό Δείπνο, 3 Μαΐου 2011.

(18) Θα δούμε χαρακτηριστικά τον Άγιο Κιτίου, συνοδό το Μάιο του 2010, σε τρεις αποστολές ιατρών του Συνδέσμου μας που πρόσφεραν αφιλόκερδα ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στη Μαδαγασκάρη, την Ταζανία και την Ουγκάντα. Επισημαίνεται ότι η πρώτη αποστολή επίσκεψης στην Αφρική έγινε το 1994 στην Κένυα, μετά από μια επίσκεψη στη Βόρεια Ήπειρο (1992).

(19) Η κινητικότητα του Συνδέσμου εκφράζεται με ποικίλες αποστολές βοήθειας σε χώρες όπως, η Αιθιοπία, η Κίνα, η Κένυα, η Γκάνα, η Ρουάντα, το Καμερούν, η Μπάγκλα-Ντες, το Ζαΐρ, το Μεξικό, η Αλβανία, η Ρουμανία, ο Λίβανος, η Ελλάδα, η Γεωργία, η Ρωσία, η Ιορδανία, η Σομαλία, η Αίγυπτος, το Ιράκ, το Ιράν, η Ουκρανία, το Χαρτούμ, η Βόρειος Ήπειρος, η Βουλγαρία, η Τανζανία, η Σιβηρία, η Ζιμπάμπουε, η Ουγκάντα, οι Ινδίες, η Μονζαμβίκη, η Τουρκία, η Σερβία και η Μαδαγασκάρη.

(20) Φωτογραφία βραβευμένη με Βραβείο Pulitzer του Κέβιν Κάρτερ, από το λιμό του 1994 στο Σουδάν. Το παιδάκι σέρνεται προς το σταθμό βοήθειας των Ην. Εθνών, ένα χιλιόμετρο μακριά.
Πηγή: Οδοιπορώντας στην Ιερά Μητρόπολη Κιτίου 1973-2013, Λάρνακα 2013.