ΟΝΕΙΡΑ ΑΜΕΝΗΝΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΔΡΕΑΝΗ ΗΛΙΟΦΩΤΟΥ

Παρουσίαση της Ποιητικής Συλλογής
«Όνειρα Αμενηνά» του Ανδρέα Χατζηχαμπή
Λεμεσός, 28-11-2014

Με χαρά μεγάλη και ξεχωριστή ευχαρίστηση παρευρίσκομαι στην αποψινή εκδήλωση που έχει συγκεντρώσει πλειάδα πνευματικών ανθρώπων και θεραπόντων της τέχνης του λόγου με αντικείμενο την παρουσίαση της Ποιητικής Συλλογής «Όνειρα Αμενηνά» του αγαπητού μου Ανδρέα Χατζηχαμπή, εκλεκτού μέλους της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου.

Στους ανατρεπτικούς καιρούς μας, αγαπητοί φίλοι, δεν διέρχονται κρίση μόνον η οικονομία, η πολιτική η ηθική, αλλά και η τέχνη, αφού όλα είναι δημιουργήματα της ανθρώπινης πνευματικότητας.

Τι συμβαίνει λοιπόν με την ποίηση; Έχω την εντύπωση πως πολλοί γράφουν ποίηση, αλλά λίγα ποιήματα γράφονται. Γιατί στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει μέσος όρος. Ή κάτι είναι ποίηση ή δεν είναι.

Πιστεύω πως είμαι υποχρεωμένη τώρα, αφού έθεσα έτσι τα πράγματα ν’ απαντήσω στο ερώτημα: Ποιες οι προϋποθέσεις της γνήσιας ποίησης; Πρώτο, είναι η έφεση για την αλήθεια και την αποκάλυψή της. Δεύτερο, ως ύστερο η αγάπη κι η αλληλεγγύη του δημιουργού για τον συνάνθρωπο ώστε η ποίηση να είναι προσλήψιμη κι όχι ακατανόητη από τον μέσο άνθρωπο. Τρίτο, η γνώση της ελληνικής γλώσσας στη διαχρονική της πορεία και το ανάλογο γλωσσικό αίσθημα. Τέταρτο, η ευγένεια του συναισθήματος και του ήθους. Τέλος, η δημιουργία αισθητικής συγκίνησης και ηδονής διά της θέας του ωραίου, οπότε συγκλίνουν και εναρμονίζονται όλες οι ψυχικές λειτουργίες του ανθρώπου με αποτέλεσμα την κάθαρση των παθών και τη λύτρωση διά της υπέρβασης της τραγικότητάς του. Επεξηγώ σύντομα αυτό το τελευταίο: ο άνθρωπος είναι ον τραγικό, επειδή βρίσκεται μεταξύ ζώου και Θεού. Είναι όμως και υπερβατικό ον, διότι έχει το χάρισμα να υπερβαίνει την αδυσώπητη πραγματικότητά του με στόχο «την ομοίωσιν θεώ» κατά τον Πλάτωνα ή το «ἀθανατίζειν ὅσον ἐνδέχεται» κατά τον Αριστοτέλη ή το χριστιανικό «τέλειοι γίγνεσθε». Τρόπος υπέρβασης για τον άνθρωπο είναι και η καλλιτεχνική δημιουργία και δη η ποίηση. μ’ αυτήν εμπνέεται, ονειρεύεται, πλάθει καινούριους κόσμους γύρω του. «Κοῦφον γὰρ χρῆμα ποιητής ἐστιν καὶ πτηνὸν καὶ ἱερόν, καὶ οὐ πρότερον οἷός τε ποιεῖν πρὶν ἂν ἔνθεός τε γένηται». Θεία μανία λοιπόν κατά τον Πλάτωνα η ποιητική έμπνευση: συνολικά καθορίζει τέσσερις «θείες μανίες», τη μαντική, την τελεστική, την ερωτική και την ποιητική.

Με τέτοια λοιπόν έμπνευση, εγγενές τάλαντο και ισχυρό γλωσσικό οπλισμό μας χαρίζει «Όνειρα Αμενηνά», ο φίλτατος ποιητής Ανδρέας Χατζηχαμπής, αναγόμενος άμεσα στο Μεγάλο Δάσκαλο των ποιητών αλλά και της Οικουμένης, τον Όμηρο. Τον Όμηρο που «την Ελλάδα επαίδευσε» κατά τον Πλάτωνα. κι η Ελλάδα φώτισε όλο τον κόσμο. Έτσι κι η γνήσια ποίηση που παρουσιάζουμε απόψε παιδεύει μέσα από τα «αμενηνά όνειρα» του δημιουργού της. Με διαφορετικά μουσικά μοτίβα και ρυθμούς, μεταστοιχειώνοντας τα πράγματα σε ποιητική ουσία γεννά λογιών-λογιών όνειρα και πρώτα-πρώτα πιστεύει στην ποίηση σαν φωτοδότη ήλιο, ειρηνοποιό δύναμη και σωτηρία.

«Εκείνο το σύννεφο
που κουβαλούσε μες στην ψυχή
επέμενε να του δείχνει τον ήλιο,
εκείνος ο ήλιος
που κουβαλούσε μες στην ψυχή
επέμενε να του δείχνει το σύννεφο.
Κι είπαν το σύννεφο πόνο
Και τον ήλιο ποίηση».
(Ποίηση)

Κι αλλού:
«Στην αυγή του νέου χρόνου
οι ποιητές και τα όπλα τους
θα σώσουν τον κόσμο».
(Στην Αυγή του Νέου Χρόνου)

«Ποιητές όλου του κόσμου
καλύψτε τα υπερώα τ’ ουρανού
με στίχους ειρήνης».
(Ποιητές Όλου του Κόσμου)

Από την επιθυμία εκπορεύεται τ’ όνειρο ως είναι άλογο μαζί της. Πολύ διαφορετικά είναι τα αμενηνά όνειρα του ποιητή:

«Θαλερά φωταξίδια στο ζόφο της νύχτας μας,
πολύτιμα πετράδια που αντιφεγγίζουν
το προαιώνιο κάλλος,
το φως το πρώτον…»
(Όνειρα Αμενηνά)

Ενώ οι πολυεθνικές έχουν
«δίκτυ αρπακτικών
πολυεθνικών ονείρων
που παγιδεύει τα φτερά
της ανθρώπινης ελευθερίας».
(Όνειρα Πολυεθνικών)

Κατεχόμενη η ψυχή από την τελεστική και την ποιητική θεία μανία ή έμπνευση, αν θέλετε, λαμπρύνεται φωτισμόν αληθείας, φτερώνεται, υπερβαίνει τα γήινα ως ονειρικά αξιώνεται «το άκτιστο φως του ασύλληπτου».

Προς επαλήθευση των όσων ισχυρίστηκα απαγγέλλω τελειώνοντας ένα χαρακτηριστικό ποίημα:

«Δήμος Ονείρων

Ἠδὲ παρ᾿ Ἠελίοιο πύλας καὶ δῆμον ὀνείρων ἤισαν
ΟΜΗΡΟΣ, Οδύσσεια, ω’ 11-13

Λοφίσκοι μυστηρίου
κατάφυτοι ανθισμένης έμπνευσης
οριοθετούσαν το παραλίμνιο έαρ,
στις πλαγιές τα σπίτια των αιώνων
σπίτωσαν τη στιγμιαία ευτυχία
και στη μέση τους
αχειροποίητος ναός σταυροειδής
ψάλλει τον όρθρο της ζωής.

Στους κάμπους των αρετών
οι πληγές επουλώνονται και φτιάχνουν
κήπους χρωματιστούς,
μυριστικούς ροδώνες
και στα λαγκάδια οι στοχασμοί
παίζουν με το υπέρλογο κρυφτό.

Μυριοπτέρυγα όνειρα φτεροκοπούν
πάνω απ’ το κεφαλόβρυσο της ελπίδας.
Ψηλά στους αιθέρες
νεφέλες ευθραυστότητας
ανεμίζουν την ακήρατο γαλήνη
μπροστά από τις ευχές
που λάμπουν σαν τ’ αστέρια.
Κάτω στη θάλασσα της μνήμης
αγκυροβόλησε η ιλαρή αρμονία
σε ύδατα ακύμαντα,
λαμπυρίζοντα πέπλα φωτονίων.

Όλα λουσμένα
στο άκτιστο φως του ασύλληπτου.
Δήμος Ονείρων».

© Ανδρεανή Ηλιοφώτου