«Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ, ΜΟΡΦΕΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» ΤΟΥ Α. ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ

Παρουσίαση του βιβλίου του Άθου Ερωτοκρίτου

«Η Οικονομική Εξαθλίωση των Κυπρίων,
Μορφές Ψυχολογικής Αντίστασης»
(Πολιτιστικό Κέντρο της Ελληνικής Τράπεζας, 6 Μαΐου, 2014)

από τον Δρα Κρίστη Χαράκη
(Πρόεδρο της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεμεσού, «Βασίλης Μιχαηλίδης»)

Η οικονομική κρίση, από τον φακό των δανειστών και της Τρόικας, σκιαγραφείται με καθαρά λογιστικά κριτήρια, με τα οποία η κυπριακή κοινωνία, όπως και οι άλλες κοινωνίες του ευρωπαϊκού Νότου, εξετάζεται με ψυχρούς αριθμούς, που δίνουν αποκλειστική βαρύτητα στη διασφάλιση της επιστροφής ενός δανείου, και του αντίστοιχου κόστους του. Ως αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφορικής «κλειστότητας», η κοινωνία μας, αξιολογείται ως οικονομία, με όλες τις επώδυνες πολιτικές, πολιτισμικές, ψυχολογικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που βιώνουμε σήμερα.

Από τον καιρό του Αριστοφάνη διαφάνηκε ότι, οι ποιητές και η ποιητική τρέχουν και ξεπερνούν τον χρόνο, προηγούνται της εποχής τους, και «προ-εκ-χορηγούν» πράγματα και ιδέες, τα οποία οι πολιτικοί μας δεν μπορούν να φανταστούν. Ο Αθηναίος σατιρικός ποιητής, εχθρός όλων εκείνων που συνέχιζαν τον πόλεμο και πλούτιζαν αθέμιτα, την ώρα μάλιστα που οι πολλοί πολίτες υπέφεραν εξαιτίας του Πελοποννησιακού πολέμου, αντιδρά δυναμικά με την κωμωδία. Κι’ όταν έγραφε «περί φτωχού», περιγέλαστου και «τυφλού», θεού Πλούτου, οδηγούσε τον Αθηναίο να αφυπνιστεί για το δικό του δράμα στην Αρχαία Αθήνα, που βυθιζόταν με αυτοκαταστροφή. Μάστιγα από τον αυτοκαταστροφικό πόλεμο των Αθηναίων και των Σπαρτιατών ήταν η πτώχευση αξιών και η οικονομική δυσπραγία, που ως διαχρονική μολυσματική νόσος παρουσιάζεται στους σύγχρονους λαούς και προκαλεί την ανεργία, την πείνα, τη μιζέρια, την αθλιότητα αλλά και τη πτώχευση της δημοκρατίας που απαξιώνει πολιτικούς και πολιτική.

Οι ψυχοκοινωνικές, πολιτικές και κοινωνικές αναδράσεις της οικονομικής κρίσης προκαλούν υποβάθμιση αξιών και κρίση πνεύματος του ανθρώπου• και, αντιστρόφως, η ηθική, η πνευματική και η πολιτική κατάπτωση του ανθρώπου και του κοινωνικού του σχηματισμού, οδηγεί «τα άγια τοις κυσί» [= τα ιερά στους βέβηλους, τον πλούτο στους ανάξιους, τα πολιτικά στους δημαγωγούς] και χορηγεί μια φθοροποιό ψυχολογική διαδικασία, με ουσιαστικό έλλειμμα ανθρωπιάς και δημοκρατίας. Αυτός είναι ο «φτωχός Πλούτος» του Αριστοφάνη.

Η συμβολική γλώσσα του φαντασμαγορικού κόσμου της μυθολογίας, αποτελεί ένα βαθυστόχαστο ψυχολογικό εργαλείο. Προσφέρεται για αναλογικό και προβολικό τρόπο σκέψης, όχι μόνο στις μελέτες ψυχολογικών ψευδαισθήσεων του εσωτερικού περιβάλλοντος του ανθρώπου, αλλά και για αφετηρίες αναζήτησης προτύπων, με ισομορφικές ιδιότητες της πραγματικότητας. Το «κοίταγμα της Μέδουσας», που πέτρωνε όποιον παθητικά την αντίκριζε, αποτελεί ισομορφική μεταβλητή μιας οικονομικής κρίσης, στον χώρο, όπου συμπλέουν οι αναδράσεις από και προς το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον του ανθρώπου. Είναι το προανάκρουσμα του ανθρώπου της επιφάνειας, που αρνείται κριτική σκέψη και αφήνει τα πράγματα στην τύχη τους. Με το «κοίταγμα της Μέδουσας», ο «πετρωμένος», γίνεται ο άχρηστος πολίτης, γιατί θεωρεί αυτονόητη και ακαταμάχητη την αθλιότητα και δεν είναι διατεθειμένος να εμπλακεί και να ξεστομίσει για τη «γύμνια του βασιλιά» και της «κοινωνίας των μέσων».

«Φως ελπίδας» είναι το πνευματικό και ψυχολογικό «Δημιουργούν»! Tο αριστοτελικό «ενυπάρχον ον» [= αυτό που είναι], που ανυπότακτα αυτοπαράγει έργον. Το Δημιουργούν συλλαμβάνεται από την ανθρώπινη διάνοια ως «νόηση νοήσεως νόηση», κι’ η ενέργειά του αντιδρά με κριτική σκέψη στην αθλιότητα! Το αριστοτελικό «όντως ον», αυτοποιεί τον διαλογισμό των αντιστάσεων στο εσωτερικό περιβάλλον του ανθρώπου, με το Δημιουργούν να εξωτερικεύει τη ψυχολογική δύναμη για αλλαγή. Αλλαγή σημαίνει να μετατρέπεται το άτομο σε Πρόσωπο, που με ευφέγγεια να κραυγάζει κατευθείαν για την Αλήθεια που «επαναστατεί», ότι «ο βασιλιάς όντως είναι γυμνός».

Η προσφυγή μου, στο «πετρωμένο έρμαιο» της φρικτής Μέδουσας, συνιστά το «εν αχρηστία» άτομο, από το οποίο απουσιάζει το Δημιουργούν των αντιστάσεων, που αποτελεί ιδιότητα πολίτη στη στενή κλασική έννοια. Το «κοίταγμα της Μέδουσας», αντιστοιχεί στην πτώχευση του πνεύματος, την απαξίωση των θεσμών και τη δυσλειτουργία της δημοκρατίας. Στο ίδιο μήκος κύματος, μυθικός συμβολισμός αντίστασης, είναι ο «φτερωτός Πήγασος», που αντιστοιχεί στην ικανότητα της ψυχολογικής διάνοιας του Προσώπου να πετά, πάνω από την φρίκη που έκρυβε το «κουτί της Πανδώρας».

Οι αναδράσεις από την αθλιότητα της πραγματικής ζωής, καθορίζουν την αυτοποίηση της συνείδησης για αλλαγή. Ο «Πήγασος» του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου πετά μεταξύ δυνατού και δυνητικού, στην περιφέρεια του ολοκληρώματος του πραγματικού, σχηματίζει μια ιπτάμενη λωρίδα, με τα χρώματα της ίριδος, που διαγράφουν την κίνηση της φτερωτής «Ελπίδας» στον νου, και ελευθερώνουν τη νοηματική επικοινωνία της ανθρώπινης δράσης, με τις αντιστάσεις της ψυχικής συνείδησης στην αθλιότητα. Και, όταν η συνείδηση των αντιστάσεων αποκτήσει επαφή χωρίς όρια με το περιβάλλον, και όταν γίνει τρόπος ζωής, η ζωή δίνει το νόημα της δράσης, που σκοτώνει τις Μέδουσες και σώζει τις Ανδρομέδες, από τους σύγχρονους δράκους της παγκοσμιοποίησης.

<<<****>>>

– «Τι γίνεται, με τα ψυχικά, πολιτικά και κοινωνικά συστήματα σε μια χώρα υπό κατοχή»;
– «Ποια η ευκαιρία νίκης των ‘‘βωβών αμνών’’, σε μια άνιση πάλη, με ‘‘πεινασμένους λύκους’’»;
– «Πώς οι ‘‘ψυχολογικές αντιστάσεις’’ των ‘‘αξιών’’, αντιμετωπίζουν τον συνεχή βομβαρδισμό των ‘‘απαξιών’’»;
– «Ποια η προσδοκία της τάξης σε ένα χαοτικό σύστημα απαξιών, πνευματικής, ψυχολογικής, κοινωνικής πτώχευσης, όπου όλα αξιολογούνται ως οικονομική εξαθλίωση»;

Ιδού τα Ερωτήματα.

Το πιο «εξαγώγιμο» πνευματικό προϊόν της «φιλοσοφίας των αντιστάσεων» από τον άνθρωπο προς την κοινωνία και από την κοινωνία προς τον άνθρωπο, «το Δημιουργούν», εντοπίζεται, με όλη την αυτοποιητική του υπόσταση, στο μικρό βιβλίο του φίλου Άθου Ερωτοκρίτου: «Η Οικονομική Εξαθλίωση των Κυπρίων, Μορφές Ψυχολογικής Αντίστασης», της επιμελημένης έκδοσης «Αιγαίον» [2014]! Το βιβλίο, είναι μια ευανάγνωστη ποιοτική έκδοση. Έχει μικρό μέγεθος 11,5 Χ16,5 cm, και καλύπτει εβδομήντα σελίδες. Η λογοτεχνική και επιστημονική συνθετότητά του, όμως, πέραν από τη λογοτεχνική της αξία, εξειδικεύεται σε σύγχρονες και διαχρονικές αναδράσεις «ψυχολογικών αντιστάσεων» του εσωτερικού περιβάλλοντος του ανθρώπου και της κοινωνίας του. Η ταυτότητα του βιβλίου συμπληρώνεται με το αφιέρωμα του συγγραφέα, που κοσμεί την 7η σελίδα, και τον πρόλογο του σεβαστού πολιτικού και αγωνιστή Βάσου Λυσσαρίδη, στις σελίδες 11-14.

Ο Λυσσαρίδης, στον πρόλογό του, αναφέρεται σε ένα «νέο άξονα παγκόσμιας κυριαρχίας», που στοχεύει – όπως γράφει – στον «έλεγχο της πατρίδας μας και του φυσικού μας πλούτου». Οι ανησυχίες του σεβαστού ανδρός συλλαμβάνουν την πολυπλοκότητα της οικονομικής κρίσης, που μαστίζει την κυπριακή κοινωνία, με τα υπαρκτά συστατικά της ψυχολογικής κρίσης και των ποικίλων εξωγενών οργανωμένων επιθέσεων, που στοχεύουν στη ψυχική, κοινωνική και πολιτική φτωχοποίησή μας.

Σε μια ανύποπτη συγκινησιακή στιγμή «αναζήτησης ελπίδας» για την Κύπρο μας, μου εμπιστεύθηκε, ο φίλος Άθως, ότι «μόνιμο ήρωα έχει τον Περσέα»! Μιλούσε με ενσυναίσθηση για μια προσδοκώμενη «Ελπίδα» που καταπολεμά τη λήθη –
– «Γιατί»;
– «Γιατί ο Περσέας»;

Τον ρώτησα, κι’ αυτός αποφασιστικά απαντά:
– «Γιατί σκότωσε τη ματαιότητα»!

Πήγε στο νου μου, ο ποιητής, που σφράγιζε την αισιοδοξία,
«[…] Ξέρεις, οι μύθοι δεν πεθαίνουν
Και η Αλήθεια είναι η καρδιά του Μύθου»!

Χωρίς αυστηρές αιτιοκρατικές συνδέσεις, όταν διάβαζα το «αφιέρωμα» του Άθου Ερωτοκρίτου, «περί ψυχολογικών αντιστάσεων», ήρθε στον φόντο της ανάμνησής μου, ο σύντομος διάλογος, «περί Περσέα και ματαιότητας», που είχα μαζί του:
– «Γιατί ο Περσέας»;
– «Γιατί σκότωσε τη ματαιότητα»!

Όλα δένουν, η «Χρυσή Βροχή» της προσδοκίας για Ελπίδα, η χαραυγή της μέρας για την Κύπρο μας, όλα, σε ένα οδοιπορικό αναζήτησης της Αλήθειας, όπου ο φίλος Άθως, ενώνει το όνομα της κόρης του, Δανάης, με όλους τους «Περσέες», γιους και κόρες της Κύπρου μας. Το αφιέρωμά του, δημιουργεί ένα υπέροχο «στοχαστικό ολοκλήρωμα» περιπατητικού λόγου, που συνδέει την πραγματικότητα με τον Μύθο. Μεταφέρει το «Παρόν» σε μια δυναμική κινητοποίηση του «Πριν» και του «Μετά», και αναζωογονεί τον πνευματικό μας μεταβολισμό με την άσκηση της σκέψης «του Δεν Ξεχνώ» τους Προγόνους, τις Μνήμες, την Ιστορία, τη Γη μας…

Όλα, σε ένα αφιέρωμα, σαν ένα γράμμα προς τον Κύπριο, «περί μιας προσδοκώμενης Αλήθειας», που υπογράφει, η «Ελπίδα»! Το βιβλίο του Άθου Ερωτοκρίτου, έχει ατέρμονες «στοχαστικές γέφυρες», με το αφιέρωμά του• διαβάζεται, σαν ταξίδι αναζήτησης του «Περσέα»• ένα ταξίδι, αφύπνισης της εσωτερικής μας οδύσσειας! Αναζητεί, μαζί μας, την Ιθάκη στην Ελπίδα, και ανάγει την προσδοκία των συστημάτων, ως μια στοχαστική εσωτερική διαλεκτική για ένα «Αύριο», που σκοτώνει τη ματαιότητα.

Όσες και να ‘ναι οι πληγές της Κύπρου μας, υπάρχει η «Ιθάκη». Ο συγγραφέας, αναζητεί τον δρόμο προς την «Ιθάκη», οδηγεί στην ποιητική διαλεκτική του Μιχαηλίδη , φέρει σε κίνηση τον «ψυχολογικό μεταβολισμό» των πνευματικών μας ανατάσεων, που εστιάζονται στη δυναμική της εθνικής μας ταυτότητας για ελευθερία και για αυτοσεβασμό,

«[,,,] το ΄νυν αντάν να τρώ’ την γην
τρώει την γην θαρκέται…»!

Ο «δρόμος προς την Ιθάκη», ανακαλύπτει το πνεύμα του Προμηθέα, το «περί ελευθερίας», γίνεται ο «δρόμος της Αλήθειας», που βάζει σε κίνηση την πατρίδα μας και καταγράφει «πώς να παλεύουμε με τις Μέδουσες»! Ο συγγραφέας, όπως ταιριάζει σε ένα κλινικό ψυχολόγο και ποιητικό διανοητή, αποτίνεται στον καθένα από μας. «Ρίχνει το γάντι», για αφύπνιση και ελεύθερη ανάπτυξη του εσωτερικού μας κόσμου, βάζει στόχο, να περάσει το «Δημιουργούν» στον ελεύθερα σκεπτόμενο άνθρωπο, και επιδιώκει – χωρίς «επικοινωνιακούς κώδικες» συναινέσεων με ό,τι γράφει – να αναγνωρίσουμε, από μόνοι μας, την εσωτερική μας ψυχική ταυτότητα και την ικανότητά μας: την ικανότητα, που μπορεί να «αυτοποιεί» εσωτερικές αντιστάσεις, στην αθλιότητα ενός περιβάλλοντος.

Ο Ερωτοκρίτου, «επανεισάγει» τις αξίες των αντιστάσεων ως διαφορά της Αλήθειας, με το χαοτικό περιβάλλον. Με στοχαστική αυτοαναφορά, επεξεργάζεται «πώς αφυπνίζεται το άτομο και γίνεται Πρόσωπο», και «πώς ως Πρόσωπο μετατρέπεται σε με μια ενεργητική ορμή πνευματικών και ψυχολογικών ανατάσεων». Και, σαν γνήσιος ψυχοθεραπευτής, μάς οδηγεί στην αρχική αξιακή τάξη του πνεύματός μας!

Οι αναδράσεις αξιών του εσωτερικού μας περιβάλλοντος, αναγεννούν στοχασμούς, που φέρνουν τον άνθρωπο αλληλέγγυο κοντά στον άλλο άνθρωπο και, στη συνάρθρωσή τους, ανοικοδομούν κοινωνίες από τον άνθρωπο προς τον άνθρωπο, μέσα από το χάος της απαξιωμένης πνευματικής, πολιτισμικής, πολιτικής και οικονομικής πτώχευσης του εξωτερικού περιβάλλοντος.

<<< *** >>>

Ο συγγραφέας, με ανήσυχο διαλεκτικό πνεύμα θετικού ανθρωπισμού, μας καλεί να συνταξιδέψουμε με τις προσδοκίες μας, σε μια αναζήτηση της «περί Ιθάκης Αλήθειας», που βελτιστοποιεί το κοινωνικό και εθνικό μας Πρόσωπο! «Φέρει εις φως», κάποιες ερευνητικές αναδράσεις βάθους, από ένα πρώτο ουσιαστικά κείμενο, που προσεγγίζει την οικονομική κρίση ως μια «ψυχολογική κρίση», και την εξαθλίωση ως ένα αποτέλεσμα διαφθοράς και ψυχολογικών μηχανισμών! Συλλαμβάνει τη ψυχολογική κρίση ως φαινόμενο οικονομικής κρίσης, αφαιρώντας με επιμέλεια τις «θεϊκές» μάσκες της μεταμφιεσμένης παγκοσμιοποίησης. Ανάγει το ζήτημα από μια διαφορετική τελεολογική σκοπιά: την «οργανωμένη επίθεση» των απαξιών, που έχει στόχο την υποταγή της ψυχολογικής μας ταυτότητας και τη γης μας. Και, με τον δικό του τρόπο, αποκαλύπτει μια άλλη πραγματική όψη της πολυπλοκότητας του οικονομικού προβλήματος, που μαστίζει την πατρίδα μας: την ψυχολογική κρίση!

Έτσι, ο Ερωτοκρίτου, δίνει βαρύτητα στη ψυχολογική αξία του ανθρώπου και της κοινωνίας του, επικεντρώνεται στον Άνθρωπο και τη σχέση της αξίας του ανθρώπου με τη ψυχοκοινωνική πληρότητά του, αλλά, παράλληλα αποκαλύπτει και το ψυχικό κόστος, που η κρίση αξιών καταπονεί τον άνθρωπο, ως πρόσωπο αλλά και ως κοινωνικό ον.

Ο συγγραφέας, δεν περιορίζεται μόνο σε διαπιστώσεις «περί ψυχολογικής κρίσης», αλλά οδηγεί τη σκέψη, μέσω πολύπλοκων σχηματισμών, να μπει στον αριστοφανικό «χορό» της βελτιστοποίησης του στοχασμού. Επιδιώκει, σε κάθε σελίδα του βιβλίου, να μετατρέπει τον αναγνώστη σε ενεργό συνειδητό πρόσωπο ψυχολογικών αντιστάσεων, με κοινωνική συνείδηση.

Τελεολογικά, επανεισάγει τον Άνθρωπο της σκέψης, για να ανακαλύψει τον ελεύθερο εαυτό του. Ο καθένας από μας είναι ένα ελεύθερα σκεπτόμενο στοχαστικό σύστημα. Ο σκεπτόμενος άνθρωπος, που αποτίνεται ο συγγραφέας, αναγνωρίζει τη δύναμη των αντιστάσεών του• και, όπως ταιριάζει σε ένα ψυχολόγο-δραματοθεραπευτή, ο Ερωτοκρίτου, αποτυπώνει «τοπολογίες αναδράσεων», στη βάση μιας λογικής σχέσης μεταξύ Προσώπου-Κοινωνίας. Μια σχέση, όπου Άνθρωπος, Κοινωνία και τα ψυχικά και πολιτικά συστήματά τους, λειτουργούν ως ανοικτά ψυχολογικά και κοινωνικά σύνολα, με «δομικές συζεύξεις» και «αλληλοδιεισδύσεις» που καθορίζουν τη συνείδηση της αλλαγής.

<<< *** >>>>

Το βιβλίο, καταπιάνεται με ανησυχίες «περί στοχευόμενων οικονομικών και γεωπολιτικών πολέμων», και με τις ποικίλες Μορφές εκφοβιστικών μηχανισμών, που συλλαμβάνει, ο συγγραφέας, ως «επιθετικά» σύνολα στρατηγικών Ψυχολογίας, Ψυχιατρικής και Κοινωνικών Επιστημών, που αντικαθιστούν αποτελεσματικότερα τη στρατιωτική τεχνολογία.

Από τον «φιλοσοφικό φακό» του συγγραφέα, εμφαίνονται απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, με μια «θεωρία του Τρόπου». Θα την ονόμαζα «ψυχολογική και σκηνοθετική «Τροπικότητα», γιατί προσεγγίζει μεθοδευμένα το «τραγικό» εσωτερικό περιβάλλον της «γλυκιάς μας πατρίδας, Κύπρου», όπως αρμόζει σε ένα γνήσιο «συνθετικό ψυχοθεραπευτή» της ανθρώπινης ψυχικής και της κοινωνικής κόπωσης. Ο συγγραφέας, συλλαμβάνει πρωτογενή φαινόμενα της οικονομικής κρίσης του νησιού μας, όχι απλά με τις περιορισμένες μεταβλητές της οικονομίας, αλλά ως πολυσύνθετα περιγραφικά ή γνωστικά ζητήματα του πραγματικού ελλείμματος των ανθρώπινων ψυχολογικών και κοινωνικών αντιστάσεων. Τα ανοχύρωτα «πραξεολογικά συστήματα» στο νησί μας, προκαλούν, από τη ψυχολογική σκοπιά, μια κρίση της ψυχικής υγείας του ανθρώπου, και της ψυχικής υγείας του κοινωνικού συνόλου.

Με αυτές τις σκέψεις, διαπιστώνω πώς ο συγγραφέας, εξειδικεύει in estenso την οικονομική κρίση, ως μια κρίση της ψυχολογικής υγείας και ως ένα έλλειμμα αντιστάσεων της ατομικής και εθνικής μας ταυτότητας, της πνευματικότητας και του πολιτισμού μας. Έτσι, με ένα δικό του, «διαλεκτικό σενάριο», ο Άθως Ερωτοκρίτου, αποκαλύπτει την οικονομική κρίση του τόπου μας, από μια εντελώς διαφορετική σκοπιά του πολυσυζητημένου προβληματισμού των οικονομολόγων.

<<<*** >>>

Στις μεγάλες θεωρίες των στοχαστικών συστημάτων, τα ψυχολογικά συστήματα συνυπάρχουν με τα κοινωνικά συστήματα, ως δύο διαφορετικές κατηγορίες, όπου το Ένα σύστημα είναι περιβάλλον του Άλλου, αλλά και αναγκαία προϋπόθεση ύπαρξής του. Το κάθε σύστημα έχει μια δική του, ξεχωριστή, «εσωτερική απειρότητα», που ανανεώνεται a se με «αυτοποιητικούς μηχανισμούς» αναπαραγωγής του, μαζί με την «αφ’ εαυτού» αναπαραγωγή του περιβάλλοντός του. Έτσι, η υπάρχουσα συνείδηση, βρίσκεται σε μια διαδικασία αυτο-παραγωγής, στη βάση των αλληλοδιεισδύσεων του ψυχολογικού συστήματος και του περιβάλλοντός του.

Στον στοχασμό του Ερωτοκρίτου, οι «επιθετικοί μηχανισμοί διαφθοράς» από το περιβάλλον του ψυχολογικού συστήματος, κτυπούν τον άνθρωπο και την κοινωνία του. Έτσι, όταν το ψυχολογικό σύστημα [άνθρωπος, κοινωνία] βρεθεί σε επαφή με μια περιβαλλοντική κρίση πνεύματος και αξιών, χωρίς να μπορεί να αναπαράγει «εσωτερικές αμυντικές δικλείδες» ψυχολογικών αντιστάσεων, αυτοκατευθύνεται σε κρίση συνείδησης. Η γνωστική αυτή σκέψη παρουσιάζει αρκετές εφαρμογές στη μελέτη του Άθου Ερωτοκρίτου, η «Οικονομική εξαθλίωση των Κυπρίων»∙ και εντοπίζεται ως ένα πραγματικό έλλειμμα νοηματικής ψυχολογικής πληρότητας, απέναντι στην οικονομική κρίση, που καταπονεί τις κοινωνίες – ένα έλλειμμα, που οδηγεί στην «κρίση συνείδησης»!

Χαρακτηριστικά, η ψυχολογική σκοπιά της οικονομικής κρίσης είναι ένα έλλειμμα «αυτοποιητικής αναπαραγωγής των αμυντικών αντιστάσεων», όπου, στη βάση των αναλύσεων του μελετητή, ο «μηχανισμός του φόβου ενεργοποιεί (μέσω του νευρικού συστήματος) κάποιες ιστορικές εμπειρίες καταστροφών, αλλά και της εισβολής των Τούρκων, που προκαλούν, σε ατομικό επίπεδο, ένα αίσθημα αδυναμίας, αναπηρίας, αβεβαιότητας και ψυχικής καθήλωσης», κάτι, που στη συστημική λογική, σημαίνει μειωμένη αναπαραγωγή της συνείδησης. Ο συγγραφέας, εξειδικεύει την «ψυχική καθήλωση», ως μια Μορφή ψυχολογικής δυσλειτουργίας, που αποκτά νόημα «πνευματικής σύγχυσης», όταν «το μυαλό δεν μπορεί να ακολουθήσει μια σκέψη και να φτάσει σε συμπέρασμα». Η «ψυχική καθήλωση», κατά τον Ερωτοκρίτου, «οδηγεί στην απόγνωση, συναίσθημα ανυπόφορο, που γρήγορα καταλήγει στην αντιδραστική σκέψη “να τελειώνουμε”, να δεχτούμε οτιδήποτε για να τελειώνει η αγωνία…». Η «ψυχική καθήλωση», είναι κατά τη γνώμη μας, μια Μορφή ξεκάθαρης «εντροπίας του νευρικού συστήματος», που υποδηλώνει «εκφραστική αφασία» και «έλλειμμα προσδοκώμενης ελπίδας» του ψυχοκοινωνικού συστήματος! Και, έτσι, ερμηνεύονται συμπεριφορές από τις οποίες απουσιάζουν ψυχικές αντιστάσεις, όπως λ.χ. το «ξεπούλημα της γης μας, της ιστορίας μας, και της ταυτότητάς μας, από τις προγονικές ρίζες».

Η «ψυχική καθήλωση», δεν είναι αποκλειστικό αποτέλεσμα κάποιων μεμονωμένων εξωτερικών ερεθισμάτων επαφής του εξωτερικού με το εσωτερικό περιβάλλον, αλλά αποτέλεσμα «συμπεριφορικής συνέργειας», που διαπιστώνεται από τις συμπλεύσεις των αναδράσεων από και προς το εξωτερικό με το εσωτερικό περιβάλλον του ανθρώπου. Ήτοι, αναδράσεις από την «οικονομική, πολιτική και πνευματική πτώχευση» του εξωτερικού περιβάλλοντος με αναδράσεις «ψυχολογικής πτώχευσης» του εσωτερικού περιβάλλοντος του ανθρώπου! Ως αποτέλεσμα, η πνευματική και ψυχολογική πτώχευση του ατόμου, οδηγεί τη σχέση του με τον Άλλο άνθρωπο, και με την κοινωνία του, σε ψυχολογική, ψυχική, ηθική, πολιτισμική, πολιτική και οικονομική κατάπτωση, που ως σύνολο αποτελούν μεταβλητές της «εγωιστικής» μας πραγματικότητας.

<<<*** >>>
Ο Ερωτοκρίτου, αναζητώντας απαντήσεις, «φέρει εις φως» αναδράσεις από την αδιάκοπη λειτουργική του ενέργεια. Και, με ενάργεια αναζητεί συζεύξεις της «εσωτερικής ψυχολογικής απειρότητας» του Κύπριου, με τη δύναμη της ελπίδας. Ανακαλύπτει και στρατολογεί συνειδήσεις για ένα πόλεμο ενάντια στην «ψυχολογική κρίση», που καταπονεί τη ψυχοσύνθεσή μας. Η «ελπίδα», σε ένα τέτοιο πόλεμο, δεν είναι κλεισμένη σε ένα «πιθάρι» της αρχετυπικής αφελούς περιέργειας [της μυθολογικής Πανδώρας], αλλά «πετά» μαζί με την «ψυχολογική προσδοκία». Ο ιδεολόγος μιλά «περί θεοποιημένης Ελπίδας», η οποία για ένα κλασικό μυθοπλάστη είναι σε Μορφή «κόρης», ή «μητέρας», μιας άλλης θεότητας της «προμηθείας Αλήθειας», που βρίσκεται ριζωμένη στο εσωτερικό αγωνιστικό μας προμηθεακό πνεύμα.
Ο προβληματισμένος αναγνώστης, με το θεϊκό δώρο του Προμηθέα, εντοπίζει τη δική του «εσωτερική απειρότητα», ανθίσταται στην επιβολή του Δία, γιατί «Δίας» και «Τρόικες» δεν είναι θεοί, ούτε αήττητοι μπροστά στη δύναμη της εσωτερικής «θεότητας» της ανθρώπινης αξίας. Εκθαμβωτικό, «αιώνιος Τιτάνας», το πνεύμα της δράσης, γιατί ο άνθρωπος ακόμη κι’ ως Δεσμώτης, αντιμετωπίζει νικηφόρα την αδικία και εξουδετερώνει την ισχύ των εγωιστικών σύγχρονων «θεοτήτων». Ο άνθρωπος, που ανακαλύπτει τις ψυχολογικές αγωνιστικές του αντιστάσεις, αυτοποιεί συνείδηση, και βρίσκεται μπροστά, αντιμέτωπος σε κάθε εμπόδιο, γιατί είναι ένα πρόσωπο με το πρόσωπο της Αλήθειας!!!
<<<*** >>>

Βιώνουμε σήμερα ντιρεκτίβες Μνημονίων, με τα οικονομικά αλλά και τα πολιτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά μας συστήματα να σέρνονται ασθμαίνοντας από δυσβάστακτα επιβαλλόμενα φορτία φόρου επί φόρου – όπου, το χρέος κράτους και τραπεζών φορτώνεται στη ράχη ακόμη και των άνεργων νοικοκυριών. Τα μακροοικονομικά συμφέροντα των μεγάλων επώνυμων συστημάτων των δανειστών του Βορρά, εγκλωβίζουν τις κοινωνίες του παγκοσμιοποιημένου Νότου, σκιαγραφώντας ένα ξεκίνημα του 21ο αιώνα με κάποιες πρωτόγνωρες σχέσεις υποκειμένου-κοινωνίας, που προκαλούν κινδύνους «προσωπικής, κοινωνικής και εθνικής αποδόμησης». Στις κοινωνίες, όπου υποβαλλόμενες στρατηγικές αντιλήψεις ισχύος, αναιρούν κοινωνικές παροχές, με εξωγενείς αναδράσεις “in-dividuum” του προ-περασμένου αιώνα, μειώνεται ή αναιρείται η ψυχική ανθρώπινη ταυτότητα, και «εν συνεχεία» διαιρούνται οι κόσμοι με ψευδαισθήσεις, σε ανθρώπους, σε θεούς, σε αγγέλους και σε ζώα.

Η οικονομική εξαθλίωση των νοικοκυριών του Νότου, δεν είναι μόνα θύματα. Γιατί, οι κοινωνίες του πλούσιου Βορρά, είναι θύματα των ίδιων των ιδιοσύστατων αλαζονικών συμπεριφορικών «στάσεων» τους. Οι τελευταίες με έλλειμμα ουμανιστικής κοσμοαντίληψης, χάνουν τον αυτοσεβασμό τους. Η «ευτυχία και η ευημερία των ανθρώπων και της κοινωνίας», ως ουμανιστική αξία έχει καταβολές στην Αρχαία Ελλάδα. Καταπάτηση αυτής της αξίας, από μια σύγχρονη κοινωνία σε βάρος μιας άλλης, συνιστά «πολιτισμική φτώχεια».

Η «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» αποτελεί σημαντικό επίτευγμα των λαών της Ευρώπης, είναι μια έννοια με μοντέλο τη ρήση των σωματοφυλάκων του Δουμά: «ένας για όλους και όλοι για ένα». Η αλληλεγγύη, από την άποψη αυτή, είναι ένα συστατικό όπλο της «αρχής του ευρωπαϊκού ουμανισμού», που θεμελιώνει την προσδοκία του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι – όπου η προσδοκία ενός ευρωπαϊκού κράτους διασφαλίζεται από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη και αντιστρόφως. Έτσι, τα σενάρια ηθικής κατάπτωσης του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι, θυμίζουν πιο πολύ μακιαβελικές μελέτες «απόλυτης ηγεμονίας», της παραδοσιακής φιλοσοφίας του Μεσαίωνα, και ακόμη, θυμίζουν «αρχέτυπες παραδοξολογίες «περί θεοποιημένων «σχέτλιων έργων», που αντικαθιστούν τη φυσική «δίκη». Καταληκτικά, οι ουμανιστικές θεωρίες «περί αλληλεγγύης» αποτελούν για τον «άφρονα Πλούτο» ενοχλητικό κόστος.

Αυτός ο «Πλούτος», εντοπίζεται στη διάθεση [habitus], την «έξη», την ενέργεια των στρεβλωμένων υποκειμένων του ευρωπαϊκού Βορρά, που προδιαθέτουν το άτομο και την κοινωνία να εκτίθεται σε ειδικά συμβολικά πρωτόκολλα συμπεριφορών του «Εμείς», τα οποία απαξιώνουν και υποτάσσουν τους «Άλλους», τους φτωχούς του Νότου, ως τους διαφορετικούς της ευρωπαϊκής οικογένειας. Με επαίσχυντο εμπαιγμό, αήθη – θα έλεγα – στερεοτυπικό τρόπο, απεικονίζεται η [πολιτισμική] χρεοκοπία του «Πλούτου», μεταμφιεσμένου με αριστοφανική εμφάνιση ενός «ηγεμόνα-αγγέλου», να ξεσπάει – με την αλαζονική ειρωνεία εωσφόρου – για να «ταπεινώσει» τον Πολιτισμό της ανθρωπότητας.

Ο μίζερος σε πολιτισμό, «Πλούτος», θεμελιώνει μίζερες σε πολιτισμό κοινωνίες. Μια περιορισμένη σε ανθρωπιστική ευμάρεια κοινωνία, αυξάνει στρεβλωτικές συμπεριφορές και μειώνει τις ψυχικές αντιστάσεις των ανθρώπων της. Μαρτυρία στρεβλωτικής συμπεριφοράς είναι η επαίσχυντος και στερούμενη ήθους απαξίωση του κλασικού πνεύματος, από ένα επεξεργασμένο κατάπτυστο “Photoshop” εξώφυλλο του γερμανικού περιοδικού «Focus», που απεικονίζει την Αφροδίτη της Μήλου, τη Μεγάλη Κυρία του Λούβρου, να χειρονομεί αισχρά, τυλιγμένη με την ελληνική σημαία.

– Μήπως αυτή η μεταμφιεσμένη ηθολογικά επικοινωνία, δεν βρίσκεται κοντά στη ρήξη; Ως «ύβρις», δεν καλλιεργεί πνευματική βία;

Η βεβηλωμένη Αφροδίτη απαξιεί τον βέβηλο «μίζερο Πλούτο». Η «ύβρις» ενός συμβόλου, που θεμελιώνει την παγκοσμιότητα του πολιτισμού, μαζί με στομφώδεις τρόπους, αντίστοιχα υβριστικού δείγματος γραφής, απαξιεί κυρίως τα «εν του οίκου» του υβριστή και την πνευματικότητα της κοινωνίας του, που καταναλώνει πωρωμένη γραφή. Ο βιασμός της πνευματικότητας είναι έργο πνευματικών νάνων, που νομίζουν ότι, με τη στολή «ολύμπιων θεών», ο «επικοινωνιακός νανισμός» τους αποκτά ανάστημα. Το «Focus», αντανακλά το αιώνιο σύνδρομο, ενός χωρίς πνευματικό ανάστημα «Ερμή», που νόμιζε ότι θα μπορούσε να υποτάξει ένα ψυχικά ελεύθερα σκεπτόμενο Δεσμώτη. Το τραγικό για αυτή την φυλλάδα, είναι ότι εμβολιάζει τη γερμανική κοινωνία με τη δική του πνευματική μιζέρια και τη ψυχολογική υπεροψία του, με ηθολογικές απαξίες παλαιών αρρωστημένων εξαρτώμενων ιδεών, που «επανεισάγουν» – είτε σκόπιμα [purposively] είτε αδιαφορώντας – το καταστρεπτικό σύνδρομο της «πρωσικής ανωτερότητας».

Το γερμανικό έθνος, όπως και το ελληνικό, βίωσε αρκετές ιστορικές εμπειρίες ως τραγικό θύμα οικονομικής πτώχευσης και ανεργίας. Ο Έλληνας και ο Κύπριος, ταυτόχρονα με τον λόγο έκαναν πράξη την αλληλεγγύη, κυρίως από τη στέρησή τους. Είναι κι’ αυτό Μορφή ψυχολογικής αντίστασης και ανάτασης του πνεύματος της κοινωνίας μας! Αντίθετα, υπερόπτες λαοί αποδείχθηκαν με έλλειμμα ψυχολογικών αντιστάσεων, γιατί εύκολα εμπαίζονται με αυτοκαταστροφικά παίγνια, που καλλιεργούν αποκλειστική συνείδηση είρωνα. Την ίδια στιγμή, όμως, που μια εθνική οντότητα «επανεισάγει» επικοινωνιακά σύνδρομα «υπεροψίας» σε βάρος μιας άλλης, εκτινάσσονται αυτοκαταστροφικά επιθετικά σύνδρομα από «καλουπωμένες» αναδράσεις, που φέρνουν ένα έθνος κοντά στο στερητικό «φαινότυπο» και «γονότυπο» της «περί κρίσιμης [άριας] διαφορετικότητάς του».

Η ιδέα Ελλάδα, παραμένει ακτύπητη έκφραση πολιτισμού, γιατί κτίζει και εξελίσσει κόσμους Ανθρώπων! Ακόμη και στη φτώχεια της, αλληλέγγυος από άνθρωπο σε άνθρωπο, παρελαύνει τιμούμενη πρωτιάς ανθρωπιστικών ολυμπιάδων. Αυτά είναι η απάντηση των ψυχολογικών αντιστάσεων στην Κύπρο προς αυτούς που νοσούν, με νοητικό έλλειμμα σεβασμού προς ό,τι το ωραίο, το υπέροχο, το αληθινό, της αλληλεγγύης των λαών!

<<<***>>>

Όταν μου ζήτησε να γίνει η παρουσίαση του βιβλίου του, από την Εταιρεία Λογοτεχνών Λεμεσού, «Βασίλης Μιχαηλίδης», ο Άθως Ερωτοκρίτου, μού μιλούσε για «τη μαγεία της γλώσσας μας», ως το πιο σημαντικό «εργαλείο» αντίστασης, για να κατανοηθεί η «αιωνιότητα της ελληνικότητάς μας»! Στο βιβλίο του, βρίσκονται γνωστικές απαντήσεις, που ενδιαφέρουν τον κόσμο των λογοτεχνών, αλλά και το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Μιλά για την ταυτότητα και την αξιοπρέπειά μας. Παραπέμπει στη δύναμη της γλώσσας μας, με στοχαστικά «εργαλεία» από τους φιλοσοφικούς αφορισμούς, που παρουσιάζουν συνδεσμική συνάφεια με τους αντίστοιχα στίχους του ποιητή της γλώσσας μας! Στη σύγχρονη φιλοσοφία, «τα όρια ενός ανθρώπου καθορίζονται από τα όρια της γλώσσας του», και, «Στη γλώσσα μας υπάρχει ενσωματωμένη μια ολόκληρη μυθολογία» ! Και απαντά ο δικός μας Ελύτης,

«Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική,

το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου…»,

Ο Ερωτοκρίτου, προβάλλει τον πολιτισμό της ποίησης, ως ένα «εργαλείο» υπέρβασης των «οικονομικών και γεωπολιτικών πολέμων». Καταδεικνύει, με τον τρόπο αυτό, «δυναμικές συζεύξεις» του γλωσσικού μας πολιτισμού, με μνήμες, «άφθαρτα νήματα της προγονικής έκφρασης λόγου», και οδηγεί τις επαφές μας στις πολιτισμικές αντιστάσεις, που αντιμετωπίζουν ένα επιθετικό «Δόγμα του Σοκ», όπως ονομάζει την στρατηγική μιας «νέας τάξης», που υποχθόνια αλλοτριώνει τον κόσμο μας. Φιλοσοφώντας, μιλά για ένα αποκρουστικό δόγμα, μια «θεωρία του τρόπου», όπου οι σύγχρονοι αναλογικά «παγκοσμιοποιημένου μινώταυροι» εφαρμόζουν το «σοκ» στις κοινωνίες, για να καθυποτάξουν λαούς. Οι σκοπιμότητες αυτού του δόγματος σαρώνουν μνήμες, πολιτισμούς και ιστορίες της μάνας γης μας. Με αυτή τη σκέψη, οδηγεί τον στοχασμό να προτάξει ταυτότητα εθνισμού, και με ψυχολογική αξιοπρέπεια να αντισταθεί, οδηγώντας «τα εις εαυτόν» στον δρόμο της αρετής!
Ο άλλος δρόμος, είναι η ψυχική αδυναμία, η λήθη, που επιβάλλει το ανοχύρωτο πνεύμα σε υποταγή. Αντιμετωπίζει, έτσι, το «Δόγμα του Σοκ», θωρακίζοντας το στοχασμό, με την ισχύ του πολιτισμού μας, μια χωρίς λήθη Αλήθεια, που αφυπνίζει «πλεύσεις, που φέρουν σε επαφή τα εσωτερικά με τα εξωτερικά σημεία του προσανατολισμού μας – του εαυτού μας, με τον κόσμο μας, με τις αντιστάσεις μας».
Με το «ξεχνώ», η ιστορική λήθη, δηλητηριάζει τις αξίες μας, προκαλεί μεταβολισμούς στη συνείδηση, απόγνωση και πνευματική εξαθλίωση. ‘Όταν ηττείται η συνείδηση, ξεπουλιέται η μάνα-γη μας. Αυτά και άλλα βρίσκονται στις ανησυχίες του συγγραφέα, γιατί όταν η οικονομική κρίση γίνει κρίση της συνείδησης, προκαταλαμβάνεται και η λύση του κυπριακού. Το ξεπούλημα της Γης μας και των περιουσιών μας είναι αποτέλεσμα «κρίσης της συνείδησής» μας, γιατί το «πωλείται Πατρίς» σταθεροποιεί την κατοχή. Με τη δική μας, προσωπική και εθνική αποδόμηση, οι εισβολείς αγοράζουν συνειδήσεις, και αποκτούν ένα τελευταίο «πραγματικό στοιχείο» που συμπληρώνει το πάζλ μονιμοποίησης της κατοχής: την «Χώρα». Η «Χώρα», μαζί με τον λεγόμενο «λαό» και τη λεγόμενη «εξουσία» – κατασκευάσματα των δυνάμεων κατοχής στην αιχμάλωτη πατρίδα μας – φωτογραφίζουν μια πληρότητα «περί κράτους». Προσφέρεται, έτσι, σε δίσκο η «κεφαλή της Προσδοκίας» στους κατακτητές. Και, με την ελευθερία ακέφαλη, η Κύπρος γίνεται φαγητό στους λύκους.
Το βιβλίο του Άθου Ερωτοκρίτου, εστιάζεται σε φαινόμενα εξαθλίωσης του πνεύματος, που προκαλείται από την άγνοια πτώχευσης αξιών «περί πατρίδας». Για αυτό, επισημαίνεται κι η προσπάθεια του συγγραφέα να αφυπνίσει τον Κύπριο, ώστε να περπατήσει προς τον «δρόμο της δύσκολης αρετής». Ο στοχασμός για να απομακρυνθεί ο Κύπριος από τους «λαβυρινθικούς μινώταυρους» της έλξης του χρήματος και της έξις του ξεπουλήματος της Γης μας, ας μη μείνει απλά μια «προσπάθεια για πέταγμα». Στο κείμενό του, δεν σταματά να προσδοκεί για αναπτέρωση της «μάνα-Γης» ως ιδέα, αλλά και πράξη της συνείδησής μας! Φωτογραφίζει τα κατοχικά σύμβολα, στον πληγωμένο Πενταδάκτυλο, ως την πραγματική σχέση της «οικονομικής κατοχής» που εισβάλλει στη συνείδησή μας. Ενατενίζει στο σθένος της ψυχολογικής δύναμης, για ένα «Περσέα-λαό», που παλεύει τη ματαιότητα.
<<<***>>>
[Η οικονομική κρίση του σημερινού Νότου, έχει πολλά κοινά με το οικονομικό κραχ του Βορρά, του περασμένου αιώνα. Μπροστά στη στρεβλωτική μέγγενη της ανόδου του Τρίτου Ράιχ, που άλλαξε τον ρου της πολιτικής και της ψυχοκοινωνικής ιστορίας των λαών της Ευρώπης, επιτρέψτε μας – παρενθετικά – να δώσουμε ένα ακόμη συγκριτικό σκηνικό με αριθμούς, αναφορικά με τις ιστορικές επιπτώσεις στο Βερολίνο κατά την εποχή των εξελίξεων της Ευρώπης, από την αμερικανική κρίση – όπου η χιονοστιβάδα των εξελίξεων της οικονομικής ύφεσης στη Γερμανία, έδωσε την ευκαιρία της ανόδου του Χίτλερ και των συνεργατών του.

Η ανεργία στη Γερμανία είχε μειωθεί σε 6,2% το 1927, ανέβηκε σε 6,3% το 1928, για να αυξηθεί σημαντικά το 1929, στο 8,5%. Μέσα σε λίγους μήνες η ανεργία σε εθνικό επίπεδο άγγιξε το 14%. Και, «ζουμάροντας το Βερολίνο 1929-1931», καταγράφουμε 31 800 Βερολινέζους να δηλώνουν άνεργοι το 1929, ο αριθμός συνεχιζόταν να αυξάνεται το 1930, και μέχρι το φθινόπωρο του 1931, δυο χρόνια μετά το κραχ του 1929, 300 000 άνθρωποι ήταν καταχωρισμένοι ως άνεργοι – δεκαπλάσιοι σχεδόν με την πριν από την κατάρρευση της χρηματιστηρίου εποχής. Στο Βερολίνο, αντιστοιχούσε ένας στους επτά ανέργους ολόκληρης της χώρας, με αποτέλεσμα την πλήρη αποσταθεροποίηση στην πόλη, σχεδόν από τη στιγμή που σημειώθηκε το κραχ ].

– «Μήπως η Ευρώπη του Νότου ζει σε συνθήκες Βαϊμάρης»;

Ιδού νέο ερώτημα.

Κάποιες προσλαμβάνουσες παραστάσεις, με θέμα τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, πράγματι φωτογραφίζουν τη σημερινή κυπριακή κοινωνία αλλά και τις κοινωνίες του υπόλοιπου ευρωπαϊκού Νότου. Να πως στοιχειοθετείται το φαινόμενο της κρίσης, που χτύπησε τη Γερμανία του 1931:

«Όταν οι ελπίδες για μια συγκυριακή αναθέρμανση της οικονομίας κατέρρεαν και η έλλειψη κεφαλαίων οδήγησε σε ολοένα μεγαλύτερα ελλείμματα στον κρατικό προϋπολογισμό, η σκληρή πολιτική λιτότητας και αποπληθωρισμού του καγκελάριου του Ράιχ Μπρίνινγκ έγινε ακόμη πιο άτεγκτη. Έκτακτα διατάγματα για τη διασφάλιση της οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών επιβλήθηκαν, πολλαπλές αυξήσεις στη φορολογία μισθών και εισοδημάτων, όπως επίσης στη φορολογία του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων και της κατανάλωσης, ενώ εισήχθηκαν και νέοι φόροι, όπως ο φόρος για την αντιμετώπιση της κρίσης, και ένας «κεφαλικός» φόρος για τους πολίτες. Παράλληλα, επιβλήθηκε αυστηρή πολιτική περικοπής των δημόσιων δαπανών, οι προμήθειες του Δημοσίου σε αγαθά και υπηρεσίες σταματήσουν σε μεγάλο βαθμό, ακόμη και στα κρατίδια και στην τοπική αυτοδιοίκηση. […] Αναπτυξιακή πολιτική δεν υπήρχε […]. Παράλληλα, η εξαιρετικά υψηλή ανεργία των νέων στάθηκε εμπόδιο στην ομαλή κοινωνική και πολιτική ενσωμάτωση ενός μεγάλου μέρους των νέων ανθρώπων και οδήγησε στη ραγδαία αύξηση της στρατικοποίησης κοινωνικών ομάδων, τόσο στο Κομουνιστικό Κόμμα της Γερμανίας όσο και στο Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα» .

Ας μείνομε ως εδώ.

Η δική μας πατρίδα σημειώνει το 2013 ανεργία, που φθάνει στο 17%, ενώ το ΑΕΠ μειώνεται κατά -5,5%, και ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης η παρούσα κατάσταση στον τόπο μας, συγκρίνεται, από διάφορες απόψεις, με την τελευταία φάση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

<<<***>>>

Το μήνυμα, όμως, που αφήνει η μελέτη του φίλου Άθου δεν είναι η απόγνωση, αλλά η αναζήτηση μιας «ζωντανής ελπίδας». Η «ελπίς» της μυθολογικής μεγαλοπρέπειας είναι ένα όραμα αλήθειας, που επεξεργάζεται ο συγγραφέας. Αναβιώνει προβληματισμούς για επιλογές αντιστάσεων, το «οι μύθοι δεν πεθαίνουν και η αλήθεια είναι η καρδιά του μύθου», όπως λέει ο ποιητής , οδηγεί κατευθείαν «στην «Καρδιά του μύθου», στο υπόδειγμα μιας ψυχικής προμηθεακής δύναμης, που περιφρονεί την ψυχολογική αδυναμία του Επιμηθέα. Οι φωνές των αγανακτισμένων του ευρωπαϊκού Νότου αγγίζουν την «καρδιά του μύθου». Οι αντιστάσεις των «περήφανων αγανακτισμένων», δεν επιτρέπουν στο μοντέλο του «Άφρονος Πλούτου» να επιβάλει τη μετατροπή του Προσώπου σε άτομο, και του ατόμου σε χιτλερικό ρομπότ. Είναι αυτές οι ψυχολογικές αντιστάσεις που ενατενίζει ο συγγραφέας ως προσδοκία λαού.

<<<***>>>

Στις κοινωνίες μας πάντα υπάρχει ένα κλασικό ερώτημα: «τις πταίει»;

Από τον «φιλοσοφικό» φακό του Ερωτοκρίτου – θιασώτη του Wittgenstein – φταίμε και εμείς. Για τον Αυστριακό φιλόσοφο: «η κόλαση δεν είναι οι άλλοι. Είναι ο εαυτός σου». Και, με ένα δεύτερο, ακόμη, αφορισμό του, επικοινωνεί στον στοχασμό του συγγραφέα: «Ο φιλόσοφος πασχίζει να βρει την ελευθερώτρια λέξη, τη λέξη, δηλαδή, που θα μας επιτρέψει επιτέλους να συλλάβουμε εκείνο, που συνεχώς μέχρι τώρα βάραινε στη συνείδησή μας, δίχως να καταλαβαίνουμε πώς».

<<<***>>>

Οι απαξίες συνήθως μεταμφιέζονται σε αξίες και κτυπούν «τη γλυκεία μας νήσο Κύπρο». Έτσι, το νησί μας κινδυνεύει και από μας, με σενάρια του Ανθρώπου της λήθης, όπου επικρατεί η ψευδαίσθηση του μάταιου πλούτου. Σε ψυχολογικά σενάρια πάλης μεταξύ συνείδησης εθνισμού και ξεπουλήματος αρετής, όταν νικά το ξεπούλημα της γης μας, η πατρίδα δεν έχει υπόθεση.

Αυτά τα σενάρια αφήνουν ασφυκτιούσα την απαξιωμένη πατρίδα. Το χαοτικό εσωτερικό περιβάλλον γίνεται εξαρτώμενο της κρίσης αξιών. Η «καρδιά του μύθου» αφαιρείται, κι η χώρα, ανοχύρωτη ψυχολογικών αντιστάσεων, υποκύπτει στα ισχυρά οικονομικά και γεωπολιτικά ντιρεκτίβα της παγκοσμιοποίησης. Οι «δανειστές» μετατρέπονται σε «Αγγέλους», και με «απειλές» φτωχοποίησης μας, η τρόικα μετατρέπεται σε εξουσία.

– «Κυρίες και κύριοι, τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυσή της»;

Η ποιητική διαλεκτική από την «Όπερα της πεντάρας» , αποκτά ιδιαίτερη υπόσταση στις πλατείες των Διαμαρτυρομένων, γιατί το άτομο φύσει και θέσει ορθώνει ανάστημα μέθεξης με το άλλο άτομο, αναζητώντας μια άνοιξη της Ευρώπης των Ανθρώπων. Με συνείδηση των δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το άτομο ανακαλύπτει τον Εαυτό του, ανακαλύπτει ότι δεν είναι άτομο αλλά Πρόσωπο, και ως προσωπικότητα ανάμεσα σε ξεχωριστές προσωπικότητες, διανθίζει καρπό ελπίδας.

Ο Άθως Ερωτοκρίτου, με το βιβλίο του: «η Οικονομική Εξαθλίωση των Κυπρίων – Μορφές Ψυχολογικής Αντίστασης», ανήκει στους μελετητές που θεωρούν αυτονόητο το «δικαίωμα ψυχολογικής επανάστασης», ενάντια σε φαινόμενα κοινωνικής και οικονομικής εξαθλίωσης. Για τον λόγο αυτό, δεν περιορίζεται σε ρόλο παρατηρητή, αλλά εισηγείται αντιστάσεις, και με έλλογο – θα έλεγα – μαρξιστική διαλεκτική σκέψη, αυτοποιεί πορεία συνείδησης, με Μορφές ψυχολογικών αντιστάσεων, όπως ταιριάζει η προσέγγιση ενός ψυχοθεραπευτή στοχαστή. Βαθυστόχαστα, δίνει την πρέπουσα βαρύτητα στην αξία του Ανθρώπου, και ταυτίζει ως υπέρτατη αξία τη σωκρατική διαλεκτική «περί πατρίδας». Ακολουθεί μια βιταλιστική θέση ψυχολογικών αυτοαναφερόμενων αντιστάσεων, όπου «Άνθρωπος-Πατρίς» αποτελούν μια οντότητα, ένα σύστημα που δεν ξεπουλιέται! Ακόμη, και σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, η «τοπολογία» αυτού του «ανοικτού συνόλου», είναι για τον Ερωτοκρίτου αδιάσπαστη.

Προσωπικά, διακρίνω έντονο ανθρωπισμό στον συγγραφέα, αλλά και «εφηβικό» προβληματισμό σε «ωριμότητα» γραφής. Το βιβλίο του, με τα σύνθετα στοιχεία υψηλού ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα, σε συσχετισμό με τη φύση, τη φυσική δικαιοσύνη, τον άλλο άνθρωπο, τη φιλία, την κοινωνία αλλά κυρίως την πατρίδα, συμπληρώνει μια ακόμη προσφορά στον πλούτο των δημοσιεύσεών του.

Η εύστοχη επιλογή του ποιητικού αποφθέγματος του δικού μας Βασίλη Μιχαηλίδη, στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου, επιβεβαιώνει τη σχέση της διαλεκτικής ποίησης με τις ψυχολογικές αντιστάσεις και την προσδοκία, που ενδιατρίβει ο ποιητής, «Το ‘νιν αντάν να τρώ’ την γην […]», στον πραγματικό κόσμο του «παγκοσμιοποιημένου Μινώταυρου», «θαρκέται» ότι «τρώει την γην» στον Κόσμο των αντιστάσεων. Το στιχούργημα ολοκληρώνεται, πάντα με την προσδοκία, γιατί «πάντα τζείνον τρώεται τζιαι τζιείνον καταλυέται […]». Η «ελπίς» αναδιπλώνεται από τον Ερωτοκρίτου στην πολυδιάστατη υφή της, ένα είδος γραφής «ψυχολογικού διαφωτισμού», που δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και φιλοσοφική και ιστορική και ανθρωπολογική.

<<<***>>>

Κυρίες και Κύριοι,

Ο Ερωτοκρίτου, είναι ένας διανοητής, πρέπει να διαβάζεται ως διανοητής! Ο γραπτός και ο προφορικός του λόγος, συνεχώς επανεισάγει διαλεκτική σκέψη, ως τρόπο αναζήτησης της αλήθειας! Στα καθόλα ανθρωποκεντρικά έργα του, υπάρχει μια συνεχής αναζήτηση «Αλήθειας». Καταφέρνει να τη βρει; Το ερώτημα για όλους μας. Η «αναζήτηση» πάντως είναι η πιο καθαρή Μορφή «αλήθειας».

 

Πηγές:

1. Βασίλης Μιχαηλίδης, «9η Ιουλίου 1821».

2. Wittgenstein.

3. Βλ. σχετικό, Thomas Levenson, «Ο Αϊνστάιν στο Βερολίνο», εκδ. Α.Α. Λιβάνη, σελ. 570.

4. Βλ. Γερμανική Βικιπαίδεια.

5. Βλ. Βάσος Λυσσαρίδης, «Κραυγές», Λευκωσία 2010.

6. Η «Όπερα της πεντάρας» (Die Dreigroschenoper) είναι μουσικό έργο του Γερμανού συνθέτη Κουρτ Βάιλ, σε λιμπρέτο του Μπέρτολτ Μπρεχτ.