ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ “ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ” ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΡΑ ΚΡΙΣΤΗ ΧΑΡΑΚΗ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΛΕΜΕΣΟΥ

«ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ»

O χαιρετισμός του Προέδρου της Εταιρείας Κρίστη Χαράκη

Ημέρα Ποίησης 2016: «ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ»

Δημαρχείο Λεμεσού,

21η Μαρτίου, 2016

Η ποίηση είναι ο πιο βαθυστόχαστος τρόπος για να επενδύει η συνείδηση στη ζωή, τη δικαιοσύνη, τη συμπόνια και την αγάπη!

Με αυτό το slogan, χαιρετίζω τους ποιητές και τους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών και τους καλώ στο όδευμα μιας δημιουργικής ατραπού, που (να) οδηγεί τον λόγο και την πράξη προς την τελειότητα της αρετής.

Στη σημερινή μέρα, «Ημέρα Ποίησης 2016», η συνείδηση τού κάθε ποιητή παρακάθεται τις εξετάσεις της οικουμενικοποιησιμότητας της ηθικής του λόγου και της πράξης, που τη θέλουμε κυρίως ως αίσθηση του καθήκοντος, και σε αρμονική συμφωνία με την πηγαία συγκινησιακή ευαισθησία του Χρυσού Κανόνα του Χριστιανισμού, «Πάντα όσα αν θέλητε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ούτω και υμείς ποιείτε αυτοίς».

Στέλνοντας αυτό τον χαιρετισμό σε σας, φίλες και φίλοι, και από σας, συνοδοιπόροι ποιητές στον κόσμο ολόκληρο, μεταφέρω, αλλά και μεταφέρουμε την αίσθηση του καθήκοντος των ποιητών της Κύπρου, που ενώνει Φωνή με τους ποιητές και των άλλων δεκαοκτώ χωρών, για τη δίκαιη αντίσταση του πνευματικού πολιτισμού της ποίησης, απέναντι στις μανιώδεις μισαλλόδοξες και αλλοτριωτικές προφητείες των ανθρώπων, που προαγγέλλουν επιχειρήματα «Νεφελών», «περί εξαφάνισης του πολιτισμού μας», από το «μίασμα» της παρουσίας των καταδιωγμένων ικετίδων.

Ο κάθε ποιητής του κόσμου διαλογίζεται σήμερα, αυτοποιώντας το δικό του μυσταγώγημα για τους πρόσφυγες του πολέμου! Γίνεται ένας κοινωνός της ανθρωπιάς, που ιχνηλατεί και την αλήθεια του δέοντος, και την ουσία του όντος!

Και, είτε είναι δόκιμος, είτε είναι αδόκιμος ποιητής, η στιχουργία του λαμπαδιάζει από κορυφαίες εσωτερικές ανταύγειες, γιατί εκπέμπει ανθρωπιά η σφαίρα της ελεύθερης συνείδησης. Και, με το «Εμείς οι ποιητές της Ευρώπης και του κόσμου απαγγέλουμε για τους πρόσφυγες», χαιρετίζουμε την όντως καθολική και «διά βοής» διακήρυξη της πνευματικής ανθρωπιάς των ποιητών, που «προκαλούν» τα κράτη του κόσμου να διαλογιστούν την ευθύνη τους, για μια πραγματική φώτιση των λαών τους. Τη φώτιση, που περικλείει η αιώνια έκφραση: «ο άνθρωπός είναι άνθρωπος, για τον άνθρωπο»!

Οι ενωμένοι ποιητές δεκαεννέα χωρών του κόσμου, διανοίγουν σήμερα την πνευματική ατραπό, που οδηγεί προς τον δρόμο του καθήκοντος κι αγκαλιάζει τον όπου γης καταδιωγμένο. Η ποίηση έγινε σήμερα η «μπουλντόζα», που ρίχνει μισαλλόδοξα συρματοπλέγματα,  για να περάσει το «μανιφέστο» του πνευματικού πολιτισμού ως ηθική δικαιοσύνη, ελευθερία, και ειρήνη.

Καθώς έγραφα αυτές τις γραμμές, και καθώς τώρα σας διαβάζω αυτόν τον χαιρετισμό, εκ μέρους της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεμεσού, είχα και έχω μπροστά μου τη φωτογραφία με το άψυχο μικροσκοπικό σωματάκι του τρίχρονου παιδιού, που συγκλόνισε τον κόσμο ολόκληρο. Είναι η φωτογραφία με το ξεβρασμένο κορμάκι ενός αγοριού στις παραλίες της Αλικαρνασσού, του μικρούλη Αϊλάν Κουρντί, «ξαπλωμένο και νεκρό πάνω στην ασπίδα του Έκτορα», που και νεκρό κυριάρχησε την ψυχή όλων των ποιητών μας. Εμένα, μου έλεγε για εκατοντάδες συγκλονιστικές ιστορίες Οδύσσειας, χωρίς νόστο, χωρίς επιστροφή, χωρίς Ιθάκη. Δάκρυσαν οι ποιητές! Κι’ εγώ, πίσω από την φωτογραφία, έγραψα: «Αστυάνακτας, 3 Σεπτεμβρίου, 2015»· όμως, και πάλι, ένοιωσα την ανάγκη, για ένα μου τετράδιο, να δανειστώ λίγους στίχους από την αιώνια τραγωδία, που σφυρηλατεί με αρχαιοπρέπεια η ανθρώπινη ψυχή του τραγικού της ποιητικής:

«ιώ ιώ,

καίν’ εκ καινών μεταβάλλουσαι

χθονί συντυχίαι, λεύσσετε Τρώων

τόνδ’ Αστυάνακτ’ άλοχοι μέλεαι                         1120

νεκρόν, ον πύργων δίσκημα πικρόν

Δαναοί κτείναντες έχουσιν» (ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, ΤΡΩΑΔΕΣ 1130)

Και, ενώ, το κύμα χαϊδεύει με συμπόνια το «κοιμισμένο κορμάκι», με τα πολύχρωμα παιδικά ρουχαλάκια, και ενώ «σαν δίσκο (ολόγυμνο) τον πέταξαν σκληρόψυχα οι Δαναοί απ’ τα ψηλά (ομηρικά) τείχη», άνθρωποι αρνούνται, ακόμη, να διαλογιστούν πέραν από την επόμενη έπαρση της φιλαυτίας τους. Είναι πιο εύκολο για ένα κύμα, για ένα βράχο, για ένα δένδρο να ανακαλύψει τη συμπόνια και την αγάπη από την τύφλα σε συναισθήματα του «ανθρώπου-λύκου» της γηραιάς ηπείρου των αμφισβητιών.

Ποιητική παραίσθηση δεν υπάρχει, σαν η φύση δακρύζει, για την απανθρωπιά μας, γιατί το δάκρυ των δέντρων και των λουλουδιών έχει απέναντι και Χριστό, και Αλλάχ, και Βούδα. Ακόμη, κι αν κλείνουμε τα μάτια σε σκιές τρόμου, δεν σταματούν να περνούν οι Ικέτιδες και οι Τρωάδες, μέσα από τους φραγμούς των θαλασσών και των λειβαδιών στον Σωτήριο Εικοστό Πρώτο Αιώνα. Δεν είναι ποιητική παραίσθηση σαν βλέπουμε τα ασημένια, ανάγλυφα κύματα στην άμμο της Αλικαρνασσού να πνέουν ωδύνες. Το άψυχο σωματάκι του ξεβρασμένου παιδιού μας, είναι το πρόσωπο της Ευρώπης, της επεξαμαρτητέας αλήθειας της ανθρωπιάς μας.

 

 

Να, γιατί οι πηγαίες ευαισθησίες του πνευματικού πολιτισμού των λαών του κόσμου «συγχρονέουν» ενωμένες, σήμερα, με τη μεγαλοσύνη της ποίησης! Ναι, η Ποίηση διαθέτει τη Μεγαλοσύνη, σαν ο ποιητικός λόγος ορθώνεται απέναντι στην ηθική τύφλωση και την σκληρόψυχη αδιαφορία των συνόρων μιας αφιλόξενης Ευρώπης, η οποία ακόμη συντηρεί το μίασμα φιλαυτίας – χωρίς εισαγωγικά – των μισαλλόδοξων και ξενοφοβικών συνδρόμων της.

Ακροαστείτε, φίλοι και φίλες, κάποιες προφορικές μαρτυρίες από ραγισμένα πρόσωπα της Συρίας. Και, απλά σκεφτείτε, με την ποιητική σας έκφραση, γιατί είναι άνθρωποι όλοι αυτοί, που απεγνωσμένα μας απλώνουν το χέρι, με την παλάμη τους να τρέμει παγωμένη από τον φόβο και να μας αναζητεί λίγη ζεστασιά, αγγίζοντας νοερά τη δική μας παλάμη. Μα, είναι άνθρωποι κι αυτοί σαν εμάς, κι ας μας βλέπουν σαν την προσωποποιημένη θεότητα, την Ελπίδα, για ζωή των παιδιών τους. Με σεβασμό καταγράψαμε μια διαφορετική διαλεκτική, παρμένη μέσα από τη «σκιά της τραγωδίας του φόβου», έξω από τις πρόχειρες σκηνές της Ειδομένης, και μπροστά στα σύνορα με τα αγκαθωτά συρματένια τείχη, που χωρίζουν την Ελλάδα από τα Σκόπια, κι από την υπόλοιπη Ευρώπη.

Δανείζομαι τα πιο κάτω, από τα λεχθέντα κάποιων άμοιρων προσφύγων, που είδαν το φως της δημοσιότητας σε κάποια εφημερίδα[1]:

Η Κέντμα (48 ετών): «Η ζωή μας ήταν υπέροχη. Ο μεγάλος μου γιος ήταν οδοντίατρος, η κόρη μου σπούδαζε, τα υπόλοιπα παιδιά μου πήγαιναν στο σχολείο. Το σπίτι μας ήταν μικρό αλλά τα είχε όλα […]. Με το που φτάσαμε εδώ στήσαμε σκηνές στο λιβάδι […]. Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα ζήσουμε τέτοια αγριότητα. Αυτά που περνάμε είναι όλα εκείνα που βλέπαμε στις πιο δραματικές ταινίες […]· με κάνουν ακόμα να μην κοιμάμαι καλά τα βράδια».

Ο Χασάν Μοχάμεντι (69 ετών): «Δυο από τα παιδιά μου σκοτώθηκαν στη Συρία. Ο μεγάλος μου γιος ζει εδώ και οκτώ μήνες στη Γερμανία. Από τη Συρία πήγαμε στην Τουρκία και από εκεί με φουσκωτό στη Μυτιλήνη. Οι Έλληνες εκεί μας βοήθησαν πολύ. Τους ευχαριστούμε! Παρά την κατάστασή τους, μας βοήθησαν όσο μπορούσαν. Έδειξαν αληθινή ανθρωπιά. Η άλλη πλευρά, όμως, δεν βοηθάει καθόλου. Στη Γερμανία. Εκεί θα βρούμε τον γιο μας. Αναγκαστικά. Δεν έχουμε πού αλλού να πάμε. Προσπαθούμε να κρύψουμε τον πόνο μας, τουλάχιστον όσο τα παιδιά είναι ξύπνια. Παίζομε, τραγουδάμε, τα απασχολούμε να μην μαυρίσουμε κι άλλο τη ψυχή τους. Τι φταίνε τα παιδιά;».

Ο Φαλάχ (28 ετών): Αν δεν ανοίξουν τα σύνορα, ας μας γυρίσουν τουλάχιστον πίσω στη χώρα μας. Από το να πεθάνουν τα παιδιά μας απ’ το κρύο ή την έλλειψη τροφής, αργά και βασανιστικά, καλύτερα να πεθάνουμε όλοι μαζί ακαριαία στο σπίτι μας […].

Ο Γουασάμπ (1,5 ετών) και ο Ααμπάν (4 ετών), έχουν κι αυτοί τη δική τους ιστορία.- Ο Γουασάμπ έχασε τη μαμά του από άγρια γρονθοκοπήματα Τζιχαντιστών, μπροστά στα μάτια του πατέρα του, Μοχάμεντ, ενώ ο πατέρας του δεύτερου, του Ααμπάν, δεν επιβιβάστηκε ποτέ στη βάρκα. Στο φουσκωτό, για τη Χίο, δυο εναπομείνασες οικογένειες γνωρίστηκαν και συνέχισαν μαζί το ταξίδι ως το «μπλόκο» της Ειδομένης…

Η Σίντρα (42 ετών). – Ταξίδεψε με ελπίδα να συναντήσει  τον άντρα της στη Σουηδία. Να τι μας λέει: «Μπήκαμε σε μια βάρκα πενήντα άτομα. Δέκα ενήλικες και σαράντα παιδιά –καταλαβαίνεις; Πανικός. Τα μισά παιδιά γελούσαν, τα άλλα μισά έκλαιγαν. Το ίδιο και οι μεγάλοι. Δεν ξέρεις σε τι αντίδραση θα σου βγει ο πόνος. Όταν τελικά φτάσαμε στην Ειδομένη, τα σύνορα έκλεισαν. Η ελπίδα μας πέθανε ακαριαία […]. Γιατί δεν ανοίγουν τα σύνορα; Θέλουν να μας δουν να πεθάνουμε μπροστά τους; Εύχομαι μέσα από τη δική μας ιστορία να εκτιμήσουν οι λαοί του κόσμου τις λέξεις “ειρήνη”, “οικογένεια”, “ανθρωπιά”, “αγάπη”, “σπίτι”».

Ο Κάσεμ (20 ετών):. «Φύγαμε από τη Συρία με τον αδελφό μου. Τον είδα να πεθαίνει πριν φτάσουμε στην Ελλάδα. Πνίγηκε στη βάρκα. Νοιώθω φυλακισμένος. Τις ελπίδες μας τις χωρίζουν αυτά τα συρματοπλέγματα. Τι τους έχουμε κάνει και δεν μας θέλουν; Δεν είμαστε επαίτες! Να δουλέψουμε θέλουμε και να ζήσουμε.  Δε θέλουμε να μας λυπούνται. Σε δυο χρόνια θα έπαιρνα πτυχίο […].Το μόνο που ζητάω είναι λίγη αξιοπρέπεια. Θέλω η χώρα που θα πάω να μη με βλέπει και να σκέφτεται ότι είμαι σκουπίδι». 

Όμως, η Ευρώπη των ξενόφοβων εξουσιών, οχυρωμένη από συρματόπλεγμα, αρνείται διάλογο με τη συνείδησή της και παραμένει εγκλωβισμένη της εθνικιστικής φιλαυτίας της. Το σημερινό πρόσωπο της Ευρώπης είναι όλοι οι καταδιωγμένοι, ο Αϊλάν, ο Κασέμ, η Σίντρα, ο Γουασάμπ, ο Ααμπάν, ο Φαλάχ, όλοι αυτοί που τους αρνείται το φυσικό δικαίωμα του πολιτικού ασύλου, που βρίσκονται απέναντι στο κλειστό σύνορο της καρδιάς της. Τα απροσπέλαστα τείχη από το συρματόπλεγμα της ντροπής έκλεισαν και τα σύνορα των ιδεών του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Τα τείχη της αισχύνης, μάς κληροδοτούν σύνδρομα αφιλόξενου περιβάλλοντος. Το παιδί μας, που κατοικεί στην Ενωμένη Ευρώπη βλέπει το ερωτηματικό βλέμμα από το καταδιωγμένο προσφυγόπουλο να περνά μέσα από το συρματόπλεγμα. Αυτές οι χιλιάδες παιδικά ματάκια διασταυρώνουν μηνύματα, πώς επιτρέπουμε να παραμείνουν τα υγραμένα από το ψύχος και τα βουρκωμένα από το ερωτηματικό αναπάντητο «γιατί;» ματάκια στον ορίζοντα του κάθε παρόντος, που ακολουθεί; Μας ρωτούν και τα δικά μας παιδιά: «Γιατί;». Αλήθεια, με πόσα άχρηστα «συγγνώμη» θα απαντήσει η ιστορία του μέλλοντος, για τα κλειστά σύνορα της καρδιάς του Τώρα.

–  Του «Τώρα», που τα παιδιά ζωγραφίζουν μόνο πόλεμο και διωγμό. Κοιτάξτε ποιητές του κόσμου· δείτε το ναΐφ παιδικό εικαστικό σαν τον πιο βαθυστόχαστο στίχο. Κοιτάξτε συνθέτες του κόσμου· δείτε το εικαστικό των παιδιών της γης μας, σαν την πιο θλιβερή νότα …

Τα ποιήματα στη σημερινή μας εκδήλωση, δεν είναι γραμμένα, ούτε για αγώνες, ούτε για  διαγωνισμό ποίησης. Μη τα δείτε σκορπισμένα, είναι όλα τους μια ενότητα, με αυτοαναφορές  βγαλμένες από την ψυχή των ποιητών μας, είναι όλα γραμμένα με σεμνότητα ιερή, γραμμένα για ένα ενιαίο αγώνα ανθρωπιάς! Και, το καθένα είναι και από μόνο του θέμελο, και οικοδόμημα αγάπης. Στο σύνολό τους, είναι η συνισταμένη φωτερή ανθολόγηση του πνευματικού πολιτισμού του τόπου μας, που σταλάζει το εύοσμο δάκρυ των στίχων της αγάπης και της δικαιοσύνης.

Όμως, πάλι, μαζί με μας, την ίδια ώρα, αυτή τη μέρα της ποίησης, απαγγέλλουν και άλλες εκατοντάδες χιλιάδες ποιητές, από δεκαοκτώ χώρες, και μαζί μας, υμνούνε για την ανάγκη της ανθρωπότητας σε φιλαλληλία, ελευθερία του πνεύματος, αυταπάρνηση, ανθρωπιά και ιδιαίτερα σε ροπή προς την ηθική τελείωση της παγκοσμιότητας του πολιτισμού.

Φίλες και φίλοι, στη σημερινή μέρα, «Ημέρα Ποίησης 2016», η διαλεκτική συσχέτιση  της αίσθησης του καθήκοντος του ποιητή, με την πρόσφατη τραγωδία και τον πρόσφυγα του πολέμου είναι καταφανής. Σήμερα, μας ενώνει το «ένα ποίημά μας» με αίσθημα ευλάβειας. Με ευλάβεια, ένας-ένας από τους ποιητές μας, όρθια, θα περιφρουρήσει, και πνευματικά γονυπετής, με τους στίχους του, θα τιμήσει «τον Άγνωστο Πρόσφυγα».

Ευχαριστούμε όλους τους ποιητές, για τον στοχασμό τους. Ο λόγος σ’ αυτούς.

21 Μαρτίου, 2015

Κρίστης Χαράκης

 

 

[1] Περιοδικό “Down Town”, Αποστολή στην Ειδομένη, «Το αληθινό πρόσωπο των προσφύγων», τεύχος 487, 20-26 Μαρτίου, 2016, σελ. 50-63.